Soạn văn bài: Phong cách ngôn ngữ báo chí (tiếp theo)

Báo chí có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, cho sự phát triển của loài người. Chính vì thế, để hiểu rõ hơn về lĩnh vực báo chí, chúng ta cần hiểu rõ hơn về phong cách ngôn ngữ báo chí và đặc trưng của nó. Bài trước, chúng ta đã tìm hiểu về khái niệm và chức năng của ngôn ngữ báo chí. Bài này, chúng ta tiếp tục tìm hiểu những đặc trưng của nó.

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

Các phương tiện diễn đạt và đặc trưng của ngôn ngữ báo chí

Các phương tiện diễn đạt

• Về từ vựng

Từ vựng trong ngôn ngữ báo chí hết sức phong phú, và có thể nói, ở mỗi phạm vi phản ánh, mỗi thể loại báo chí lại có lớp từ vựng rất đặc trưng.

Ví dụ: bảng tin thường dùng danh từ riêng chỉ địa danh, tên người, thời gian, sự kiện,…phóng sự dùng nhiều từ miêu tả sự kiện, hình ảnh địa phương, nhân vật,…

• Về ngữ pháp

Câu văn trong ngôn ngữ báo chí rất đa dạng, nhưng thường ngắn gọn, sáng sủa, mạch lạc để đảm bảo thông tin chính xác. Có thể viết câu ngắn như trong tin vắn, có thể viết câu dài với kết cấu phức tạp như trong phóng sự. Cũng có những câu gần gũi như ngôn ngữ hằng ngày như trong tiểu phẩm.

• Về các biện pháp tu từ

Ngôn ngữ báo chí không hạn chế các biện pháp tu từ từ vựng và cú pháp. Trong báo chí, ta thấy không ít hình ảnh ví von, so sánh, ẩn dụ, hoán dụ, đảo ngữ,…Những biện pháp tu từ này nhằm diễn đạt chính xác, có hình ảnh và nhạc điệu thích hợp với từng nội dung và thể loại.

Ngoài ra, ở báo nói ngôn ngữ báo chí đòi hỏi phát âm rõ ràng, khúc chiết: ở báo nói thì chú ý đến khổ chữ, kiểu chữ phối hợp với màu sắc, hình ảnh,… tạo nên điểm nhấn trong thông tin.

Các phương tiện diễn đạt nói trên thể hiện đặc điểm ngôn ngữ báo chí rõ nét và góp phần tạo nên một phong cách độc lập – phong cách ngôn ngữ báo chí.

Đặc trưng của ngôn ngữ báo chí

• Tính thông tin sự kiện: Thông tin phải cập nhật, chính xác và đầy đủ; vừa đảm bảo tính khách quan, vừa có tác dụng hướng dẫn dư luận.
• Tính ngắn gọn: Diễn đạt ngắn gọn nhưng vẫn chứa đựng lượng thông tin cao nhất.
• Tính sinh động, hấp dẫn: Ngôn ngữ báo chí phải kích thích sự tò mò hiểu biết của người đọc qua cách dùng từ, đặt câu, đặc biệt là ở tiêu đề bài báo.