Đề thi Olympic lớp 11 môn Ngữ văn Sở GD&ĐT Quảng Nam Đề thi chọn HSG lớp 11 môn Ngữ vân

I. Yêu cầu về hình thức và kĩ năng

1.0

- Nắm vững cách làm bài văn nghị luận xã hội.

- Bài viết có bố cục đầy đủ 03 phần, kết cấu chặt chẽ, diễn đạt sáng rõ, trôi chảy; hạn chế tối đa việc mắc lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp.

- Có những cách diễn đạt hay, hấp dẫn, văn phong giàu hình ảnh, cảm xúc.

II. Yêu cầu về nội dung, kiến thức

Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách nhưng cần hướng đến các ý sau:

1. Giải thích vấn đề

2.0

- “đi tìm”: khám phá, nhận thức, chiếm lĩnh.

- “ở ngoài kia”: chỉ cuộc sống xung quanh, thế giới khách quan bên ngoài, những vật ngoại thân như danh lợi

- “trong bản thân tôi”: thế giới bên trong của mình.

-> Câu nói đề cao việc nhận thức, khám phá bản thân.

2. Bàn luận vấn đề

4.0

a. Bình

- Khám phá/Nhận thức/Chiếm lĩnh là nhu cầu thường trực của con người.Trong đó, nhận thức, khám phá về bản thân là vô cùng quan trọng.

- Nhận thức bản thân là quá trình mỗi người tự khám phá, hiểu rõ những giá trị, đặc điểm, thế mạnh, thế yếu… của bản thân về nhiều phương diện: tâm hồn, tính cách, năng lực…

- Khám phá bản thân giúp con người trân trọng bản thân mình, có những hoạch định phù hợp, góp phần làm cho công việc, cuộc sống của bản thân thuận lợi, tốt đẹp hơn.

- Khám phá bản thân là một quá trình lâu dài, đầy khó khăn, đòi hỏi tính khách quan, thông qua những hoạt động thực tiễn và phụ thuộc rất nhiều vào trình độ, năng lực của mỗi người.

b. Luận

- Nhận thức được bản thân cũng góp phần đáng kể để nhận thức, thấu hiểu những người xung quanh.

- Cần tránh quan điểm phiến diện là không cần nhận thức bản thân và tâm lý chủ quan trong nhận thức bản thân.

3. Bài học nhận thức và hành động

1.0

- Thấy được vai trò quan trọng của việc khám phá bản thân.

- Thường xuyên nhận thức, khám phá bản thân qua từng hoạt động trong đời sống, công việc.

* Lưu ý: Xem xét cả hai yêu cầu về hình thức, kĩ năng và kiến thức để cho điểm.

I. Yêu cầu về hình thức và kĩ năng

1.0

Bài viết phải có bố cục đầy đủ; hệ thống luận điểm rõ ràng; biết vận dụng linh hoạt các thao tác lập luận để làm sáng tỏ luận điểm; kết cấu chặt chẽ, văn viết lưu loát, có hình ảnh và cảm xúc; hạn chế tối đa việc mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.

II. Yêu cầu về nội dung

Học sinh có thể trình bày vấn đề theo nhiều cách, sau đây là một số ý cơ bản cần hướng đến:

1. Giải thích ý kiến

- “Được tồn tại trong những cảnh đời khác”: là nhà văn được trải qua, chiêm nghiệm về cuộc đời thông qua việc hóa thân, sống bằng đời sống của nhiều nhân vật khác nhau trong tác phẩm.

- “sống những gì tôi mơ ước”, “nói những điều không nói giữa đời thường”: là khi nhà văn thực hiện những ước mơ, hoài bão, những suy nghĩ, quan điểm cá nhân trong tác phẩm văn học, đó là những điều hiện thực không đáp ứng được.

- “là một cách giải thoát ra khỏi sự hữu hạn của đời người”: là khi nhà văn được sống nhiều cuộc đời, trải nghiệm nhiều thân phận, giải bày được những suy tư mơ ước, được đồng cảm và yêu mến… nghĩa là vượt qua giới hạn của chính mình.

à Quan niệm của nhà văn Trần Thùy Mai cho ta hiểu rõ hơn về lẽ sống cao đẹp, khát vọng chân chính của nhà văn thông qua quá trình sáng tạo nghệ thuật của mình.

2.5

2. Bàn luận

- Văn học phản ánh sự nhận thức của nhà văn về cuộc đời, con người. Nhà văn không chỉ viết về cuộc đời chính mình, mà còn phải viết về nhiều cuộc đời, nhiều thân phận, sống với những cảnh đời khác nhau.

- Văn học là địa hạt của tình cảm - tư tưởng, là nơi tác giả gửi gắm những ước mơ, hoài bão, những tiếng lòng thầm kín của bản thân, là nơi nhà văn có thể sống chân thành nhất với chính mình.

- Một tác phẩm nghệ thuật có giá trị sẽ vượt lên mọi giới hạn, nhận được sự tri âm, đồng điệu và tên tuổi của nhà văn cũng sống mãi với thời gian, vượt ra sự hữu hạn của đời người.

(Học sinh trình bày được 3 ý như trong Hướng dẫn chấm: 2,5 điểm, hoặc có thể trình bày những ý nằm ngoài Hướng dẫn chấm nhưng hợp lí thì vẫn cho điểm).

2.5

3. Chứng minh

Học sinh có thể chọn những dẫn chứng khác nhau, nhưng cần phân tích để làm sáng tỏ các luận điểm của bài làm. Có thể chia hệ thống luận điểm như sau:

- Viết là để được tồn tại trong những cảnh đời khác.

- Viết là được sống với những gì nhà văn mơ ước, nói những điều không nói giữa đời thường.

- Viết là cách giải thoát ra khỏi sự hữu hạn của đời người.

5.0

4. Đánh giá chung

- Viết là sự lên tiếng về đời sống bên ngoài cũng như hiện thực bên trong của người nghệ sĩ.

- Nhà văn phải sống sâu với cuộc đời, phải lắng nghe tiếng nói chân thật bên trong của bản thân để có thể sống trọn vẹn cuộc đời trong tác phẩm.

1.0