Bài 3: Trung Quốc (Trang 12 – 17,SGK)
Sau cuộc chiến tranh thuốc phiện, lịch sử Trung Quốc bước sang một thời kì mới. Đó là thời kì Trung Quốc bị các nước đế quốc Âu – Mĩ đua nhau xâm lược và chia sẻ. Đây cũng là thời kì nhân dân Trung Quốc đấu tranh anh dũng , liên tục và rộng khắp chống xâm lược. Sau đây, mời các bạn cùng đến với bài học “Trung Quốc” để hiểu thêm về đất nước này.
A. Kiến thức trọng tâm
1. Trung Quốc bị các nước đế quốc xâm lược.
- HS tự đọc và tham khảo thêm.
2. Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX
Nội dung | Khởi nghĩa Thái bình Thiên Quốc | Phong trào Duy Tân | Phong trào Nghĩa Hòa đoàn |
Thời gian | 1851 - 1864 | 1898 | Cuối TK XIX đầu TK XX. |
Lãnh đạo | Hồng Tú Toàn | Khang Hữu Vi Lương Khải Siêu | |
Lực lượng | Nông dân | Quan lại, sỹ phu tiến bộ, vua Quang Tự | Nông dân |
Diễn biến chính | -Bùng nổ ngày 1/1/1851 tại kim Điền (Quảng Tây), lan rộng khắp cả nước. -Bị phong kiến đàn áp -Năm 1864 thất bại | Năm 1898 diễn ra cuộc vận động Duy Tân, tiến hành cải cách cứu vãn tình thế. -Diễn ra 100 ngày | Năm 1899 bùng nổ ở Sơn Đông lan sang Trực Lệ, Sơn Tây, tấn công sứ quán nước ngoài ở Bắc Kinh, bị liên quân 8 nước đế quốc tấn công nên thất bại |
Tính chất - ý thức | Là cuộc khởi nghĩa nông dân vĩ đại chống phong kiến làm lung lay triều đình phong kiến Mãn Thanh | Cải cách dân chủ, tư sản, khởi xướng khuynh hướng dân chủ tư sản ở Trung Quốc | Phong trào yêu nước chống đế quốc. Giáng một đòn mạnh vào đế quốc. |
3. Tôn Trung Sơn và cách mạng Tân Hợi 1911
a.Tôn Trung Sơn và tổ chức Đồng Minh Hội
- Tháng 8/1905, Tôn Trung Sơn tập hợp giai cấp tư sản Trung Quốc thành lập Đồng minh hội – chính Đẳng của giai cấp tư sản Trung Quốc.
- Tham gia: Trí thức tư sản, tiểu tư sản, địa chủ, một số ít đại biểu công nông.
- Cương lĩnh chính trị: theo chỉ nghĩa Tam Dân của Tôn Trung Sơn (dân tộc độc lập, dân quyền tự do và dân sinh hạnh phúc).
- Mục đích của Hội là : “ Đánh đổ Mãn Thanh, khôi phục Trung Hoa, thành lập dân quốc”.
b. Cách mạng Tân Hợi ( 1911)
- Nguyên nhân:
- Nhân dân Trung Quốc > < đế quốc và phong kiến.
- Ngày 9/5/1911, nhà Thanh trao quyền kiểm soát đường sắt cho đế quốc sự kiện này châm ngòi cho CM bùng nổ.
- Diễn biến:
- 10/10/1911 khởi nghĩa bùng nổ ở Vũ Xương -> lan rộng khắp miền Nam, miền Trung.
- Ngày 19/12/1911, tuyên bố thành lập chính phủ lâm thời Trung Hoa dân quốc. Tôn Trung Sơn làm Đại Tổng thống.
- Tháng 2/ 1912, Tôn Trung Sơn mắc sai lầm là thương lượng với Viên Thế Khải đồng ý nhường cho ông ta làm Tổng thống. Cách mạng chấm dứt.
- Tính chất – ý nghĩa:
- Cách mạng mang tính chất của cuộc cách mạng dân chủ tư sản đã lật dổ chế độ phong kiến Mãn Thanh, thành lập Trung Hoa Dân Quốc, tạo điều kiện cho nền kinh tế tư bản phát triển.
- Cách mạng ảnh hưởng lớn đến phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á, trong đó có Việt Nam.
- Cách mạng có nhiều hạn chế: Không nêu vấn đề đánh đuổi đế quốc, không tích cực chống phong kiến đến cùng, không giải quyết được vấn đề ruộng đất cho nông dân.
B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI
Kiến thức thú vị
HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI HỌC
Câu 1: Nêu diễn biến chính của phong trào yêu nước của nhân dân Trung Quốc từ giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX?
Câu 2: Dựa trên lược đồ hình 6, trình bày diễn biến chính của CM Tân Hợi?
HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI HỌC
Câu 1: Nêu kết quả của CM Tân Hợi. Vì sao gọi cuộc CM này là cuộc CM tư sản không triệt để?
Câu 2: Nhận xét về phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc từ giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX?
Xem thêm bài viết khác
- Dựa vào nội dung bài học , lập bảng thống kê kiến thức về phong trào kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta từ năm 1858 đến năm 1884?
- Hãy nhận xét về giai cấp lãnh đạo và con đường đấu tranh của cách mạng Ấn Độ trong những năm 1918 – 1939
- Trình bày ngắn gọn các giai đoạn phát triển của nước Đức giữa hai cuộc chiến tranh thế giới?
- Lập bảng thống kê các sự kiện tiêu biểu của cách mạng Trung Quốc trog những năm 1919 – 1939?
- Sử dụng lược đồ (trang 94) để trình bày việc phát xít Đức mở đầu việc xâm chiếm Châu Âu như thế nào?
- Khối đồng minh chống phát xít được hình thành như thế nào?
- Lập bảng hệ thống kiến thức về các nhà văn hóa từ đầu thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX: Tên tác giả, năm sinh – năm mấy, tác phẩm tiêu biểu?
- Hãy nêu nội dung cơ bản của bản hiệp ước 1883?
- Nếu những nét chính về tình hình các nước Đông Nam Á vào cuối thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX?
- Tại sao khởi nghĩa Hương Khê được coi là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong phong trào Cần Vương?
- Cách mạng tháng Mười diễn ra như thế nào?
- Những hành động nào chứng tỏ thực dân Pháp ráo riết chuẩn bị xâm lược Việt Nam?