Bài 9: Nhật Bản (Tự nhiên, dân cư và tình hình phát triển kinh tế)
Nhật Bản là quốc gia quần đảo, nghèo tài nguyên khoáng sản, dân cư cần cù. Từ giữa thập niên 50 của thế kỉ XX, Nhật Bản đã nhanh chóng phát triển thành một cường quốc kinh tế. Để hiểu rõ về đất nước : mặt trời mọc”, chúng ta sẽ đến với bài “Nhật Bản” tiết 1 tìm hiểu về tự nhiên, dân cư và tình hình phát triển kinh tế.
A. Kiến thức trọng tâm
- Diện tích: 378 nghìn km2
- Dân số: 127,7 triệu người ( năm 2005)
- Thủ đô: Tô ki ô
I. Điều kiện kinh tế
1. Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ
- Nhật Bản là một quần đảo nằm ở Đông Á
- Lãnh thổ kéo dài theo hướng vòng cung với 4 đảo lớn: Hôn su, Kiu xiu, Sicôcư, Hôccaiđô.
Thuận lợi:
- Giao lưu với các nước trong khu vực và thế giới bằng đường biển, thuộc khu vực kinh tế sôi động.
- Phát triển tổng hợp kinh tế biển.
Khó khăn:
- Tiếp thu KH-KT muộn hơn so với các nước châu Âu.
- Thuộc vành đai lửa Thái Bình Dương nên có nhiều bất ổn (động đất, núi lửa, sóng thần…) ảnh hưởng tới kinh tế.
2. Đặc điểm tự nhiên:
- Khí hậu: thuộc khí hậu gió mùa, mưa nhiều. Phía Bắc có khí hậu ôn đới, phía Nam khí hậu cận nhiệt => Đa dạng cây trồng, vật nuôi.
- Nghèo khoáng sản, chỉ có than, đồng
II. Dân cư
- Đông dân, tập trung ven biển
- Tốc độ gia tăng dân số thấp và đang giảm dần
- Người lao động cần cù, làm việc tích cực, tự giác và trách nhiệm cao.
- Giáo dục được chú ý đầu tư.
- Tỉ lệ người già ngày càng cao.
III. Tình hình phát triển kinh tế.
- Trước năm 1973: Kinh tế Nhật Bản suy sụp nghiêm trọng.
- 1952 khôi phục ngang mức trước chiến tranh.
- 1955-1973: phát triển tốc độ cao.
- Sau năm 1973: Tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm
- Hiện nay, Nhật Bản là nước đứng thứ hai về kinh tế, tài chính trên thế giới.
B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI
Kiến thức thú vị
Câu 1: Quan sát hình 9.2 hãy nêu đặc điểm chủ yếu về địa hình, sông ngòi và bờ biển của Nhật Bản:
Câu 2: Dựa vào bảng 9.1, hãy cho biết cơ cấu dân số theo độ tuổi của Nhật Bản đang biến động theo xu hướng nào. Nếu tác động của xu hướng đó đến phát triển kinh tế - xã hội?
Câu 3: Các đặc điểm của người lao động có tác động như thế nào đến nền kinh tế xã hội Nhật Bản?
Câu 4: Dựa vào bảng 9.3, nhận xét về tình hình phát triển của nền kinh tế Nhật Bản trong giai đoạn 1990 – 2005?
Câu 5: Phân tích những thuận lợi và khó khăn của vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên Nhật Bản đối với phát triển kinh tế.
Câu 6: Dựa vào bảng 9.3, vẽ biểu đồ đường thể hiện tốc độ tăng trưởng GDP của Nhật Bản, giai đoạn 1990 – 2005. Kết hợp với bảng 9.2 (trang 77 SGK Địa lý 11), so sánh tốc độ phát triển kinh tế Nhật Bản giai đoạn 1950-1973 và 1990-2005.
Câu hỏi: Tác dụng của cơ cấu kinh tế hai tầng đối với sự phát triển nền kinh tế Nhật Bản?
Câu hỏi: Giải thích vì sao ở Nhật Bản, ngành giao thông đường biền lại có vị tri đặc biệt trong nền kinh tế?
Xem thêm bài viết khác
- Đặc điểm dân cư của LB Nga có những thuận lợi và khó khăn gì cho việc phát triển kinh tế?
- Bài 7: Cộng hòa liên bang Đức
- So sánh ngành ngoại thương của Hoa Kì và Nhật Bản?
- Dựa vào bảng 3.2, so sánh cơ cấu dân số theo nhóm tuổi của nhóm nước phát triển với nhóm nước đang phát triển?
- Hãy cho biết cơ cấu dân số theo độ tuổi của Nhật Bản đang biến động theo xu hướng nào?
- Vị trí địa lí, quy mô lãnh thổ có ảnh hưởng như thế nào tới địa hình và khí hậu của Trung Quốc?
- Dựa vào bảng 6.3, vẽ biểu đồ so sánh GDP của Hoa Kì với thế giới và một số châu lục?
- Nêu những trở ngại về mặt tự nhiên ở Liên Bang Nga đối với sự phát triển kinh tế?
- Dân số già dẫn tới những hậu quả gì về mặt kinh tế xã hội?
- Vì sao có thể nói việc ra đời đồng tiền chung ơ-rô là bước tiến mới của sự liên kết EU?
- Tại sao mục tiêu của ASEAN lại nhấn mạnh đến sự ổn định?
- Dựa vào bảng số liệu sau...