Vai trò của lớp phủ thổ nhưỡng Ôn tập Địa 10

Vai trò của lớp phủ thổ nhưỡng được Khoahoc sưu tầm và đăng tải. Hướng dẫn các em trả lời câu hỏi trong bài, ngoài ra các em tìm hiểu thêm về thổ nhưỡng là gì, các nhân tố hình thành nên thổ nhưỡng. Dưới đây là nội dung chi tiết, các em tham khảo nhé

• Các vùng trên bề mặt trái đất sắp xếp theo lượng mưa giảm dần là?

Câu hỏi: Từ vị trí lớp phủ thổ nhưỡng, hãy cho biết vai trò của lớp phủ thổ nhưỡng đối với hoạt động sản xuất và đời sống con người.

Trả lời:

Lớp phủ thổ nhưỡng có vai trò:

Là nơi cư trú và tiến hành mọi hoạt động sản xuất và đời sống của con người (đặc biệt là sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp):

- Trong nông - lâm nghiệp: đất để canh tác cây lương thực, thực phẩm; cây công nghiệp, trồng rừng...

- Trong công nghiệp và đời sống: mặt đất là nơi xây dựng các cơ sở sản xuất, nhà máy, các công trình cơ sở vật chất kĩ thuật - cơ sở hạ tầng...

1. Thổ nhưỡng là gì?

- Thổ nhưỡng là lớp vật chất tơi xốp ở bề mặt lục địa, được đặc trưng bởi độ phì. Thổ nhưỡng có gốc từ Hán Việt có nghĩa là đất mềm, xốp và hoàn toàn có thể canh tác và trồng trọt được. Vậy nhưng trong ngành nông nghiệp và sinh học định nghĩa rằng – thổ nhưỡng chỉ là lớp đất mềm, tơi xốp, giàu chất dinh dưỡng trong đất. Thổ nhưỡng là nơi mà thực vật hoàn toàn có thể sinh trưởng và tăng trưởng khỏe mạnh .

- Độ phì của đất là khả năng cung cấp nhiệt, khí, nước các chất dinh dưỡng cần thiết cho thực vật sinh trưởng và phát triển.

- Thổ nhưỡng quyển là lớp vỏ chứa vật chất tơi xốp nằm ở bề mặt lục địa, nơi tiếp xúc với khí quyển, thạch quyển, sinh quyển.

Nhắc đến thổ nhưỡng chính là nói về độ phì nhiêu của nó. Để nhìn nhận được độ phì nhiêu của đất ta cần nhìn nhận những tiêu chuẩn sau :

+ Khả năng đất đó có thể cung cấp nước, nhiệt độ hay không khí

+ Khả năng cung cấp các chất dinh dưỡng quan trọng khác cho thực vật.

2.Các nhân tố hình thành nên thổ nhưỡng

2.1 Thổ nhưỡng chính là kết quả của từ quá trình hình thành đất

Đầu tiên là quy trình phong hóa đá gốc. Giai đoạn này gồm có nhiều phản ứng hóa học và sinh học. Trong thời hạn này đất chịu sự ảnh hưởng tác động bởi nhiệt độ và khí ẩm .

Sau đó là lần lượt các quá trình hòa tan, rửa trôi và tích tụ vật chất xảy ra. Đá gốc sẽ bị phân hủy chuyển hóa thành đá mẹ. Đá mẹ có vai trò ban đầu là nguồn chính cung cấp chất vô cơ cho đất. Và thổ nhưỡng Việt Nam cũng có những giai đoạn này.

Đây là tác nhân quyết định hành động thành phần chất khoáng, kể cả muối và cơ giới … Ngoài ra, cũng có tác động ảnh hưởng rất nhiều đến đặc thù mặt lý hóa của đất sau này

2.2. Đá mẹ

Tất cả các loại đất đều được hình thành từ các sản phẩm phong hóa của đá gốc, những sàn phẩm phong hỏa đó gọi là đá mẹ.

Đá mẹ có vai trò quan trọng trong hình thành đất: trước hết, đá mẹ tạo bộ khung cùa đất thông qua việc cung cấp các khoáng vật cho đất. Chính vì vậy, đá mẹ chi phối tính chất lí hóa của đất.

Đất hình thành từ những sản phẩm phong hóa (đá mẹ) của các loại đá chua như: granit, riôlit… thi đất sẽ chua; còn nếu đất phát triển trên sản phẩm phong hóa của các loại đá kiềm như: badan, điabadơ… thi đất sẽ mang tính kiềm. Vùng biển chửa nhiều natri (Na) nên đất thường bị mặn. Vùng đất mới hình thành từ đá vôi sẽ có lượng canxi cao…

Đất hình thành từ những sản phẩm phong hóa của đá granit hoặc của các loại đá trầm tích cơ học như sa thạch, cuội kết, bột kết thường có tỉ lệ cát cao; còn nếu trên các loại đá diệp thạch, đá vôi… sẽ chứa nhiều sét.

Màu sắc cùa đất cùng được quyết định bởi đá mẹ. Ở Việt Nam, đất hình thành trên các sản phẩm phong hóa cùa dá phiến sét thường có màu nâu tím, đất phát triển trên đá cát kết thường có màu vàng nhạt, còn đất phát triển trên đá vôi thường có màu đỏ vàng.

2.3 Yếu tố khí hậu

Nhiệt độ vừa đủ, độ ẩm vừa phải sẽ tác động mạnh đến các sinh vật trong và trên mặt đất. Đây là các sinh vật sẽ đóng vai trò chủ đạo trong việc quyết định sự xuất hiện của thổ nhưỡng Việt Nam.

Cụ thể là thực vật sẽ cung ứng vật chất hữu cơ cho đất, đồng thời nó cũng hủy hoại những loại đá cứng. Nó gây cản trở cho sự sống và sinh trưởng của đất. Các vi sinh vật nhỏ bé sẽ thực thi phân hủy xác sinh vật và tổng hợp chúng thành mùn .

- Khí hậu ảnh hưởng trực tiếp đến sự hình thành đất thông qua nhiệt - ẩm.

+ Nhiệt, ẩm ảnh hưởng đến sự hòa tan, rửa trôi, tích tụ vật chất trong các tầng đất; tạo môi trường để vi sinh vật phân giải và tổng hợp chất hữu cơ cho đất.

- Khí hậu ảnh hưởng gián tiếp đến sự thành tạo đất qua lớp phủ thực vật.

2.4 Yếu tố địa hình

Địa hình trên thực tế có vai trò rất quan trọng trong sự hình thành các loại đất đa dạng trên Trái Đất. Ngoài ra, nó cũng góp phần thay đổi nhiệt độ, độ ẩm – kiến tạo ra các vành đai đất khác nhau.

Đặc biệt là địa hình có năng lực giữ đất tùy theo đặc thù của từng vùng. Giữ đất chính đồng nghĩa tương quan với việc giữ được thổ nhưỡng . Vùng núi cao nhiệt độ thấp nên quá trình hình thành đất yếu. Địa hình dốc: đất bị xói mòn, tầng đất mỏng. Địa hình bằng phẳng: bồi tụ là chủ yếu, tầng phong hóa dày, giàu dinh dưỡng. Địa hình: Ảnh hưởng đến khí hậu → vành đai dất khác nhau theo độ cao.

2.5 Yếu tố thời gian

Đất được hình thành khi nào thì tuổi đất mở màn được tính từ thời gian đó. Tuổi đất chính là tiêu chuẩn cho thấy tiến trình tạo ra đất dài hay ngắn. Thậm chí, nó còn lưu giữ thông tin những cường độ ảnh hưởng tác động lên quy trình đó .
Các nhà nghiên cứu đã triển khai điều tra và nghiên cứu và phát hiện ra đất ở vùng nhiệt đới gió mùa hay cận nhiệt đới có tuổi khá cao .
Đặc biệt là đặt trong sự so sánh với những vùng ôn đới hay vùng cực. Bởi vì những yếu tố tự nhiên ở những vùng có khí hậu nóng thật sự tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ tới đất hơn .

2.6 Yếu tố con người

Con người thật sự là nhân tố quyết định chính và cuối cùng đến đất. Con người có thể cải tạo đất cho màu mỡ, tốt lên hay thậm chí là bạc màu, bị chết đi. Thổ nhưỡng Việt Nam cũng chịu nhiều sự tác động của con người thông qua hoạt động sản xuất, cư trú.

Trên trong thực tiễn hoạt động giải trí sản xuất và sinh sống của con người thực sự không làm cho đất tốt hơn. Bởi vì sự hủy hoại đất đai phì nhiêu vốn có của tự nhiên bằng những việc làm như đốt rừng, làm nương rẫy …

Như vậy thổ nhưỡng có thể do đất sinh ra nhưng việc giữ được nó ở lại với đất hay không là tùy ở con người.

2.7 Yếu tố sinh vật

Thực vật xanh cung cấp đại bộ phận chất hữu cơ cho đất. Nhờ khả năng đồng hóa cacbon của thực vật xanh, hàng năm chúng có thê tạo ra một lượng khổng lồ vật chất hữu cơ (khoảng 53 tỉ tấn/năm).

Cùng với khí hậu, lớp phù thực vật có vai trò quyết định tới chiều hướng của quá trình hình thành đất. Trong quá trình sống, mỗi loại thực vật có khả năng lựa chọn thức ăn cần thiết cho hoạt động sổng cùa mình và khi chết đi, xác cùa chúng có tỉ lệ khác nhau về các chất hữu cơ và chất tro. Điều này làm cho đất có những đặc điêm riêng biệt cùa nó. Thí dụ: đất đỏ vàng hình thành dưới rừng nhiệt đới ẩm và Xích đạo là do quá trình feralit tạo nên, đất tích lũy nhiều sắt và nhôm, phản ứng đất chua do kiềm bị rửa trôi. Nhưng đất sec-nô-dị-om hình thành dưới thực vật thào nguyên lại do quá trinh hình thành mùn tạo nên, đất giàu chất dinh dưỡng, phản ứng từ trung tính tới kiềm.

Thực vật còn hạn chế sự xói mòn cùa nước, điều hòa nhiệt độ ở lớp không khí sát mặt đất, điều hòa lượng nước thấm vào đất, nên ảnh hường tới sự thành tạo đất.

Vai trò của vi sinh vật trong sự hình thành đất thể hiện ở sự phân hủy và tổng hợp chất hữu cơ. Vi sinh vật phân hủy các tàn tích hữu cơ, lấy thức ăn để tổng hợp nên chất hữu cơ trong cơ thề chúng. Nhờ vậy, các tàn tích hữu cơ được phân hủy thành chất đơn giản. Vi sinh vật tổng hợp nên chất hữu cơ mới và độc đáo cùa đất – đó là mùn (là các hợp chất hữu cơ cao phân tử).

Đất là môi trường sống của nhiều loại côn trùng (dế, kiến, mối…) và nhiều loại động vật sống trong đất như chuột chũi, dúi, giun… Nhờ hoạt động đào bới mà đất được xáo trộn trở nên dễ thấm nước và khí, làm tăng tốc độ hình thành kết cấu đất…

• Để xác định cơ cấu dân số theo trình độ văn hóa người ta thường dựa vào số liệu thống kê tỉ lệ người biết chữ
• Bài tập tính múi giờ
• Cơ chế làm cho các mảng kiến tạo có thể dịch chuyển được trên lớp Manti là?
• Thương nghiệp là gì?
• Dòng biển là gì?
• Nhiệt lượng mặt trời mang đến bề mặt trái đất luôn thay đổi theo vĩ độ
• Đất gồm những thành phần nào?

Vai trò của lớp phủ thổ nhưỡng được Khoahoc chia sẻ trên đây. Hy vọng với tài liệu này sẽ giúp ích cho các em có thêm tài liệu tham khảo, củng cố kiến thức môn Địa lí 10, từ đó chuẩn bị tốt cho bài giảng sắp tới. Chúc các em học tốt, ngoài ra các em có thể tham khảo thêm các môn học khác đều có tại, tài liệu học tập lớp 10