Soạn văn bài: Chữa lỗi lập luận trong văn nghị luận

Để làm tốt bài văn nghị luận cần có những lập luận sắc bén, lô gic và hợp lý. Chính vì thế lập luận rất quan trọng trong bài nghị luận. Tech12, xin cùng các bạn chữa các lỗi lập luận trong văn nghị luận.

I. Lỗi liên quan đến việc nêu luận điểm.

1+ 2. Tìm hiểu những đoạn văn sau và cho biết việc nêu luận điểm mắc lỗi gì và sửa lỗi.

a)

Cảnh vật trong bài thơ Thu điếu của Nguyễn Khuyến thật là vắng vẻ. Ngõ trúc quanh co, sóng nước gợn tí, lá vàng đưa vèo, chiếc thuyền bé tẻo teo… Cảnh vật dường như ngưng đọng, im lìm. Bởi vậy, nét bút của Nguyễn Khuyến đã tạo dựng thành công cảnh sắc im ắng ấy.

Về cơ bản thì luận điểm hợp với luận cứ đưa ra. Tuy nhiên, luận điểm ở đây bị lặp ý. lặp từ ngữ ở câu 1, 3 và 4 đều nói về sự vắng vẻ của bài thơ "Thu Điếu" thay vì chỉ cần nêu luận điểm ở câu đầu.

Sửa: Cảnh vật ... tẻo teo, cảnh vật dường như ngưng đọng lại. Phải là một người rất yêu quê hương đất nước, Bắc Bộ, tác giả mới có thể miêu tả cảm xúc chân thật đến thế.

b)

“ Nam nhi vị liễu công danh trái/Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu ”

Người làm trai thời xưa luôn mang theo bên mình cái nợ công danh, mang khao khát “vinh quy bái tổ”, “chức cao vọng trọng” để làm rạng danh tổ tiên, để nở mày nở mặt với thiên hạ… Phạm Ngũ Lão mang bên mình món nợ công danh, nhưng qua hai câu thơ có thể thấy cách nhìn, hoài bão và khát vọng của ông cao hơn xa hơn, kẻ tầm thường. Theo ông, người làm trai phải trả món nợ công danh để không hổ thẹn với những người đi trước mình, những người xung qaunh mình và quan trọng hơn là không hổ thẹn với chính bản thân mình.

Luận điểm dài dòng và không đi vào trọng tâm của vấn đề.

Chỉ cần nếu ngắn gọn luận điểm làm trai mang món nợ công danh.

c)

Văn học dân gian ra đời từ xa xưa nhưng đến nay vẫn tiếp tục phát triển. Nhắc đến nó, người ta hình dung ngay ra cuốn sách bách khoa về cuộc sống. Tiếp nhận văn học dân gian là tiếp nhận tri thức hữu ích từ cuộc sống. Không cần lý lẽ, hình ảnh quá trừu tượng mà chính là kinh nghiệm cuar đời sống phong phú sinh động đã khiến văn học dân gian có tính hấp dẫn. Ví dụ câu tục ngữ :”cơn mưa đằng đông vừa trông vừa chạy/ cơn mưa đằng nam vừa làm vừa chơi”. Câu tục ngữ đã đúc kết được từ kinh nghiêm thực tế: Cơn mưa từ đông kéo tới thì mưa rất nhanh. Trái lại, cơn mưa đằng nam kéo đến thì rất lâu mới có mưa. Câu tục ngữ này đã giúp ích rất nhiều cho bà con nông dân.

Lỗi: giữa luận điểm và luận cứ không có sự kết nối mà nó quá rời rạc. ở câu luận điểm là “văn học dân gian ra đời từ xa xưa nhưng đến nay vẫn tiếp tục phát triển” câu sau là câu luận cứ lại nói về như cuốn bách khoa về cuộc sống.

Sửa lại: luận điểm cần sửa lại là văn học dân gian là kho tàng kinh nghiệm được ông cha ta đúc kết từ xa xưa.

II. Lỗi liên quan đến việc nêu luận cứ.

1+2. Chỉ rõ cac lỗi nêu luận cứ trong các đoạn văn sau

a)

“Nắng xuống, trời lên xanh bát ngát/Sông dài trời rộng bến cô liêu.”

Thường thì khi nắng xuống thì bầu trời trở nên xanh mênh mông bát ngát, cảnh đẹp của quê hương cũng không lấp được nỗi mênh mông trống trải cô đơn trong lòng người.

Lỗi: Dẫn thơ sai không phải là “Nắng xuống, trời lên xanh bát ngát” mà là “Nắng xuông, trời lên sâu chót vót” luận cứ đưa ra chưa chính xác.

Sửa: Xanh bát ngát thành sâu chót vót. Để ta thấy rõ cảnh tượng nắng xuống trời lên để lòng sông mở rộng sâu đến vô tận.

b) Trong lịch sử chống ngoại xâm, chúng ta thấy dân tộc ta anh hung hào kiệt đời nào cũng có. Hai Bà Trưng phất ngọt cờ hồng khởi nghĩa dánh tan Thái thú Tô Định, buộc hắn phải trốn vào đám loạn quân chạy về nước. Đất nước sau hơn hai thế kỷ bị phong kiến nước ngoài đã đô hộ đã giành được thắng lợi hoàn toàn.

Lỗi: Luận cứ thiếu chính xác “đất nước sau hơn hai thế kỷ bị phong kiến nước ngoài đã đô hộ đã giành được thắng lợi hoàn toàn”. Luận cứ chưa đầy đủ.

Sửa: Nước ta bị phong kiến đô hộ nghìn năm chứ không phải là hai thế kỷ.

Thứ hai, cần bổ sung thêm luận cứ, mình dẫn chứng về Hai Bà Trưng là không đủ cho luận điểm anh hùng hảo kiệt đời nào cũng có.

c) Lịch sử dân tộc ta đã ghi lại biết bao nhiêu trang sử hào hùng với những tên tuổi sáng chói muôn đời. Ngô Quyền đánh tan quân xâm lược Nam Hán. Nguyễn Huệ đánh tan quân xâm lược nhà Thanh. Lê Lợi đại phá quân Minh. Aỉ Chi Lăng mãi là mồ chôn quân xâm lược. Đời Trần Hưng Đạo nhân dân đánh đuổi quân Nguyên, giành lại độc lập cho đất nước. Cửa biển Bạch Đằng lập chiến công lừng lẫy ở non sông. Những tên tuổi đó mãi sống cũng non sông đất nước.

Lỗi: Luận cứ lộn xộn, không theo trật tự lô –gic, và không đúng tiến tình lịch sử, cũng như bản chất của lịch sử.

Sửa: Lịch sử dân tộc ta đã ghi lại biết bao trang sử hào hùng với những tên tuổi sáng chói muôn đời. Ngô Quyền đánh bại quân xâm lược Nam Hán. Trần Hưng Đạo cùng nhân dân đánh đuổi quân Nguyên giữ vững non sông đất nước. Lê Lợi dấy quân khởi nghĩa Lam Sơn đánh bại quân Minh. Aỉ Chi Lăng mãi là mồ chôn quân xâm lược giành lại độc lập cho dân tộc. Quang Trung đại phá quân Thanh. Những tên tuổi đó mãi mãi sống cùng non sông đất nước.

III. Lỗi về cách thức lập luận

1+2. Xác định và phân tích các lỗi về cách thức lập luận trong các đoạn văn sau và sửa lỗi.

a) Từ xưa, vẻ đẹp và số phận của người phụ nữ luôn là một đề tài chủ đạo trong thơ văn. Trong nền văn học trung đại Việt Nam, nhiều tác giả đã viết về đề tài này như Hồ Xuân Hương, Nguyễn Khuyến, Nguyễn Dữ, Đặng Trần Côn,…Nhưng người đã phản ánh một cách sâu sắc nhất bi kịch của người phụ nữ chính là Nguyễn Du.

Lỗi: luận cứ không phù hợp với luận điểm bởi cách liên kết và dẫn dắt luận điểm chưa hợp lý.

Sửa: Trong nền văn học trung đại Việt Nam đã có rát nhiều tác giả viết về thân phận của người phụ nữ xưa như Hồ Xuân Hương, Nguyễn Khuyến, Nguyễn Dữ, Đặng Trần Côn,…Nhưng người đã phản ánh một cách sâu sắc nhất bi kịch của người phụ nữ chính là Nguyễn Du.

b) Nam Cao viết nhiều về nông thôn. Lão Hạc ăn bả chó tự tử để tránh đói. Anh cu Phúc chết lặng trong xó nhà ẩm ướt, trước những đôi mắt “dại đi vì đói” của hai đứa con. Bà cái đĩ chết vì một bữa no, tức là một kiểu chết vì quá đói. Lại có cảnh đám cưới, nhưng cưới để chạy đói.

Lỗi: Luận cứ và luận điểm không phù hợp.

Sửa: Luận cứ đưa ra là các nhân vật trong các tác phẩm của Nam Cao và cái đói. Thế nhưng, luận điểm đưa ra là Nam Cao viết nhiều về nông thôn. Cần sửa lại là: Nam Cao viết nhiều về người nông dân và miếng cơm manh áo.