Bài 26: Tình hình xã hội ở nửa đầu thế kỉ XIX và phong trào đấu tranh của nhân dân
Để hiểu được tình hình kinh tế và những chính sách nội trị và ngoại trị của nhà Nguyễn có tác động như thế nàođến tình hình xã hội? Chúng ta cùng tìm hiểu bài “Tình hình xã hội ở nửa đầu thế kỉ XIX và phong trào đấu tranh của nhân dân”.
A. Kiến thức trọng tâm
1. Tình hình xã hội và đời sống nhân dân
a. Tình hình xã hội:
- Nhà nước quân chủ phong kiến thời Nguyễn tăng thêm tính chuyên chế , củng cố quan hệ sản xuất phong kiến .
- Xã hội chia thành 2 giai cấp :
- Thống trị : Vua, quan, địa chủ, cường hào .
- Bị trị : Các tầng lớp nhân dân, đại đa số là nông dân .
- Quan lại, địa chủ hoành hành, ức hiếp nhân dân .
=> Đang lên cơn sốt trầm trọng .
b. Đời sống của nhân dân
- Thiên tai , mất mùa , đói kém thường xuyên xảy ra.
- Lao dịch liên miên , sưu cao ,thuế nặng .
=> Đời sống nhân dân vô cùng cực khổ , mâu thuẫn xã hội gay gắt -> đấu tranh .
2. Phong trào đấu tranh của nhân dân và binh lính
a. Khởi nghĩa Phan Bá Vành:
- Nổ ra vào năm 1821 ở Sơn Nam hạ ( Nam Định , Thái Bình ….) .
- Mở rộng đến Hải Dương , An Quảng .
- Năm 1827 bị đàn áp .
b. Khởi nghĩa Cao Bá Quát:
- Nổ ra năm 1854 ở Ứng Hoà ( Hà Tây ) .
- Mở rộng ra các tỉnh Hà Nội , Hưng Yên .
- Năm 1855 bị đàn áp .
c. Khởi nghĩa của binh lính:
- Nổ ra năm 1833 tại Phiên An ( Gia Định ) do Lê Văn Khôi lãnh đạo .
- Năm 1835 bị đàn áp .
=> Nổ ra liên tục, số lượng lớn .
3. Cuộc đấu tranh của các dân tộc ít người
a. Ở phía Bắc:
- Người Tày ở Cao Bằng dưới sự lãnh đạo của Nông Văn Vân nổi dậy vào năm 1833-1835 .
- Người Mường ở Hoà Bình và Tây Thanh Hoá dưới sự lãnh đạo của các tù trưởng họ Quách vào năm 1832-1838 .
b. Ở phía Nam:
- Năm 1840 – 1848 , người Khơme ở Tây Nam Bộ nổi dậy khởi nghĩa .
=> Phong trào đấu tranh của nhân dân tạm lắng xuống khi thực dân Pháp bắt đầu xâm lược nước ta .
B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI
Kiến thức thú vị
Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1: Trang 131 – sgk lịch sử 10
Em nghĩ thế nào về cuộc sống của nhân dân ta dưới thời Nguyễn? So sánh với thế kỉ XVIII?
Câu 2: Trang 131 – sgk lịch sử 10
So với các triều đại trước, cuộc đấu tranh của nông dân thời Nguyễn có điểm gì khác?
Hướng dẫn trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1: Trang 132 – sgk lịch sử 10
So sánh tình hình xã hội nước ta nửa đầu thế kỉ XIX với thế kỉ XVIII?
Câu 2: Trang 132 – sgk lịch sử 10
Những nguyên nhân nào gây nên tình trạng khổ cực của nhân dân đầu thời Nguyễn?
Câu 3: Trang 132 – sgk lịch sử 10
Trình bày đặc điểm của phong trào đấu tranh chống phong kiến nửa đầu thế kỉ XIX. So sánh với các triều đại trước và phân tích ý nghĩa của nó?
Xem thêm bài viết khác
- Bản chất của nền dân chủ cổ đại là gì?
- Sự phát triển của Cam-pu-chia thời Ăng-co được biểu hiện như thế nào ?
- Những thay đổi qua cuộc cải cách hành chính thời Lê Thánh Tông có ý nghĩa gì?
- Hãy cho biết những thành tựu văn hóa lớn của các quốc gia cổ đại phương Đông?
- Các tầng lớp lãnh chúa và nông nô đã được hình thành như thế nào?
- Nhận xét chung về sự hoàn thiện của nhà nước phong kiến Việt Nam thời Lê?
- Tại sao cư dân trên lưu vực các sông lớn ở châu Á, châu Phi có thể sớm phát triển thành xã hội có giai cấp và nhà nước? Đặc điểm kinh tế các vùng này là gì?
- Các quốc gia cổ đại phương Đông đã được hình thành ở đâu và từ bao giờ?
- Vì sao phật giáo rất phát triển dưới thời Lý, Trần nhưng đến thời Lê lại không phát triển?
- Hãy trình bày chính sách của chính phủ Anh đối với sự phát triển kinh tế của 13 thuộc địa?
- Nêu những sự kiện chứng tỏ tính liên tục và rộng lớn của phong trào đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta thời Bắc thuộc
- Giải bài 16: Thời Bắc thuộc và các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc (tiếp theo)