Giải bài 34 các nước tư bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa

Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, các nước tư bản Âu -Mĩ có những chuyển biến mạnh mẽ trong đời sống kinh tế -xã hội, bước sang giai đoạn để quốc chủ nghĩa. Đặc trưng cơ bản nhất của giai đoạn này là sự ra đời các tổ chức độc quyền và sự bóc lột ngày càng tinh vi hơn đối với nhân dân lao động làm cho mâu thuẫn trong xã hội ngày càng gay gắt. Để hiểu rõ hơn về bài học, chúng ta cùng đến với bài “các nước tư bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa” lịch sử 10.

A. Kiến thức trọng tâm

1. Những thành tựu về khoa học kĩ thuật cuối thế kỷ XIX -đầu thế kỷ XX

• Trong lĩnh vực vật lý:
• Phát minh về điện của các nhà bác học G.Ôm người Đức, G.Jun người Anh, E.Len-xơ người Nga mở ra khả năng ứng dụng nguồn năng lượng mới.
• Phát hiện về phóng xạ của Hăng-ri Béc-cơ-ren (Pháp), Ma-ri Quy-ri đã đặt nền tảng cho việc tìm kiếm nguồn năng lượng hạt nhân.
• Rơ-dơ-pho (Anh) có bước tiến vĩ đại trong việctìm hiểu cấu trúc vật chất.
• Phát minh của Rơn-ghen (Đức) về tia X vào năm 1895 có ứng dụng quan trọng trong y học.
• Trong lĩnh vực sinh học:
• Học thuyết Đác-uyn (Anh) đề cập đến sự tiến hóa và di truyền...
• Phát minh của nhà bác học Lu-i Paster(Pháp) giúp phát hiện vi trùng và chế tạo thành công vắc xin chống bệnh chó dại.
• Pap-lốp (Nga) nghiên cứu hoạt động của hệ thần kinh cao cấp của động vật và người.
• Những phát minh khoa học được áp dụng vào sản xuất:
• Kĩ thuật luyện kim được cải tiến, với việc sử dụng lò Bét-xme và lò Mác-tanh, tuốc bin phát điện được sử dụng để cung cấp điện năng.
• Dầu hỏa được khai thác để thắp sáng và cung cấp nguồn nhiên liệu mới cho giao thông vận tải. Công nghiệp hóa học ra đời.
• Việc phát minh ra điện tín. Cuối thế kỉ XIX ô tô được đưa vào sử dụng nhờ phát minh về động cơ đốt trong. Tháng 12/1903 anh em người Mĩ đã chế tạo những chiếc máy bay đầu tiên…

2. Sự hình thành các tổ chức độc quyền

• Nguyên nhân:
• Do tiến bộ của khoa học -kĩ thuật sản xuất công nghiệp của các nước Âu -Mĩ tăng nhanh dẫn đến tích tụ tư bản.
• Các ngành kinh tế chuyển từ tự do cạnh tranh sang tổ chức độc quyền dưới nhiều hình thức: Các-ten, Xanh-đi-ca, Tờ-rớt.
• Đặc điểm của chủ nghĩa đế quốc:
• Trong công nghiệp: Diễn ra quá trình tập trung vốn lớn thành lập những công ty độc quyền như ở Pháp, Đức, Mĩ... lũng đoạn đời sống kinh tế các nước tư bản.
• Trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng: Một vài ngân hàng lớn khống chế mọi hoạt động kinh doanh của cả nước hình thành tư bản tài chính.
• Tư bản tài chính còn đầu tư vốn ra nước ngoài đem lợi nhuận cao: năm 1900, nước Anh đầu tư vốn ra ngoài 2 tỉ Li-vrơ xtéc-ling, đến năm 1913 lên gần 4 tỉ.
• Mỗi đế quốc còn có đặc điểm riêng
• Mĩ là sự hình thành các Tờ-rớt khổng lồ với những tập đoàn tài chính giàu sụ.
• Anh là đế quốc thực dân với hệ thống thuộc địa rộng lớn và đông dân.
• Pháp là đế quốc cho vay nặng lãi.
• Xuất hiện nhiều mâu thuẫn: Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc; giữa nhân dân thuộc địa; giữa giai cấp tư sản với nhân dân lao động các nước tư bản.