Giải bài 11: Axit photphoric và muối photphat

Bài học này trình bày nội dung: Axit photphoric và muối photphat . Dựa vào cấu trúc SGK hóa học lớp 9, KhoaHoc sẽ tóm tắt lại hệ thống lý thuyết và hướng dẫn giải các bài tập 1 cách chi tiết, dễ hiểu. Hi vọng rằng, đây sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em học tập tốt hơn.

A - KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

AXIT PHOTPHORIC

I.Cấu tạo phân tử và tính chất vật lí

• Trong hợp chất H₃PO₄, Photpho có số oxi hóa cao nhất là +5
• Acid photphoric là tinh thể trong suốt, nóng chảy ở 42,5^oC.
• Rất háo nước và tan vô hạn trong nước.

II.Tính chất hóa học

1.Acid Photphoric là acid 3 nấc, có độ mạnh trung bình. Nó có tất cả những tính chất chung của acid.

• Trong dung dịch , H₃PO₄ có các ion:
• H₂PO₄^- : dihidrophotphat
• HPO₄^2- : hidrophotphat
• PO₄^3- : photphat và ion H⁺

2.Tác dụng với dung dịch kiềm

• Tùy theo lượng chất tác dụng mà acid photphoric tạo ra muối acid, muối trung hòa hoặc hỗn hợp mưới đó. Ví dụ;

H₃PO₄ + NaOH → Na H₂PO₄ + H₂O

H₃PO₄ + NaOH → Na₂ HPO₄ + 2H₂O

H₃PO₄ + NaOH → Na ₃PO₄ + 3H₂O

3.Acid photphoric không có tính oxi hóa.

III.Điều chế

1.Trong phòng thí nghiệm

2.Trong công nghiệp

• Đi từ quặng photphorit hoặc apatit.

Ca₃(PO₄)₂ + 3H₂SO_{4 đặc} →(t^o) 2 H₃PO_{4 +} 3CaSO₄↓

• Đi từ photpho: có độ tinh khiết và nồng độ cao hơn.

P + 5O₂ →(t^o) 2P₂O₅

P₂O₅ + 3 H₂O → 2 H₃PO₄

IV.Ứng dụng

• Điều chế muối photphat, sản xuất phân lân, thuốc trừ sâu, dược phẩm

MUỐI PHOTPHAT

Các loại muối photphat

• Muối photphat trung hòa: Na₃PO_4, (NH4)₃PO4, Ca₃(PO₄)₂ ,...
• Muối acid:
• Muối hidrophotphat: Na₂HPO₄, CaHPO₄, (NH₄)₂HPO₄,…
• Muối dihidrophotphat: NaH₂PO_4, Ca(H₂PO₄)₂, NH₄H₂PO₄,…

I.Tính tan

• Các muối trung hòa và các muối acid của kim loại Natri, Kali nà Amoni đều tan trong nước.
• Với các kim loại khác, chỉ có muối dihidrophotphat là tan được, ngoài ra đều không tan hoặc ít tan trong nước.

II.Nhận biết ion photphat

• Dùng AgNO₃ làm thuốc thử để nhận biết các muối photphat tan.

3Ag⁺ + PO₄^3- → AgPO₄↓ vàng

B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI

Kiến thức thú vị

Câu 1.(Trang 53 /SGK)

Viết phương trình hóa học dạng phân tử và dạng ion rút gọn của phản ứng giữa H₃PO₄ với lượng dư của:

a) BaO

b) Ca(OH)₂

c) K₂CO₃

=> Xem hướng dẫn giải

Câu 2.(Trang 53 /SGK)

Nêu những điểm giống nhau và khác nhau về tính chất hóa học giữa axit nitric và axit photphoric. Dẫn ra những phản ứng hóa học để minh họa.

=> Xem hướng dẫn giải

Câu 3 .(Trang 54 /SGK)

Phương trình điện li tổng cộng của H3PO4 trong dung dịch là:

H₃PO₄ ⇌ 3H⁺ + PO₄^3-

Khi thêm HCl vào dung dịch:

A. Cân bằng trên chuyển dịch theo chiều thuận.

B. Cân bằng trên chuyển dịch theo chiều nghịch.

C. Cân bằng trên không bị dịch chuyển.

D. Nồng độ PO₄^3- tăng lên.

=> Xem hướng dẫn giải

Câu 4.(Trang 54 /SGK)

Lập phương trình hóa học sau đây:

a) H₃PO₄ + K₂HPO₄ →

1 mol 1 mol

b) H₃PO₄ + Ca(OH)₂ →

1 mol 1 mol

c) H₃PO₄ + Ca(OH)₂ →

2 mol 1 mol

d) H₃PO₄ + Ca(OH)₂ →

2 mol 3 mol

=> Xem hướng dẫn giải

Câu 5.(Trang 54 /SGK)

Để thu được muối photphat trung hòa, cần lấy bao nhiêu ml dung dich NaOH 1,00 M cho tác dụng với 50,0 ml dung dịch H₃PO₄ 0,50 M ?

=> Xem hướng dẫn giải

=> Trắc nghiệm hóa học 11 bài 11: Axit photphoric và muối photphat