Nội dung chính bài Những đứa con trong gia đình

Phần tham khảo mở rộng

Câu 1:Trình bày những nội dung chính trong bài Những đứa con trong gia đình. Bài học nằm trong chương trình ngữ văn 12 tập 2.

Bài làm:

A. Ngắn gọn những nội dung chính

1. Giới thiệu chung

• Tác giả

Nguyễn Thi (1928-1968), bút danh khác là Nguyễn Ngọc Tấn tên khai sinh là Nguyễn Hoàng Ca quê ở xã Quần Phương Thượng, huyện Hải Hậu tỉnh Nam Định. Ông mồ côi cha từ năm mười tuổi mẹ đi bước nữa.

Trong kháng chiến chống Pháp Nguyễn Thi làm công tác tuyên huấn vừa chiến đấu vừa hăng hái hoạt động văn nghệ. Năm 1954, ông tập kết ra Bắc và công tác ở tòa soạn tạp chí Văn nghệ quân đội. Ông hy sinh ở mặt trận Sài Gòn trong cuộc tấn công tết Mậu Thân (1968).

Nguyễn Thi là một trong những cây bút văn xuôi hiện đại hàng đầu của văn nghệ giải phóng miền Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Ông có tình cảm gắn bó sâu nặng với nhân dân miền Nam. Ông là nhà văn của người nông dân Nam Bộ trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.

• Tác phẩm

Sáng tác năm 1966, thời kì cuộc kháng chiến chống Mỹ diễn ra cam go, ác liệt. Những đứa con trong gia đình là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất của Nguyễn Thi, được viết ngay trong những ngày ông còn công tác ở tạp chí văn nghệ quân giải phóng.

2. Phân tích văn bản

• Truyền thống gia đình

Truyền thống gia đình đúc kết từ tình yêu thương máu mủ ruột già, bằng tình yêu quê hương đất nước, tình yêu cách mạng và tinh thần đánh giặcđể trả nợ nước thù nhà đã gắn kết những con người ấy với nhau. Kháng chiến vẫn cứ kéo dài mãi từ đời ba mẹ sang đời con. Và con là sự tiếp nối cha mẹ nhưng không chỉ là tiếp nối huyết thống mà còn là sự tiếp nối truyền thống, lòng yêu nước căm thù giặc. Đồng thời muốn hiểu về những đứa con phải hiểu ngọn nguồn sinh ra họ, phải hiểu về truyền thống gia đình của họ.

• Nhân vật chú Năm

Chú Năm là người lưu giữ truyền thông, và phát huy cho những người con sau này truyền thống căm thù giặc của cha ông ta. Chú xem việc tòng quân là việc lớn, là nghĩa cử cao đẹp nhất của cuộc đời. Qua đó giúp hai chị em Việt và Chiến có thể lên đường tiếp nối truyền thống tốt đẹp của gia đình.

• Hai chị em Chiến, Việt

Nét tính cách chung của hai chị em

Chiến và Việt đều là hai nhân vật trung tâm của truyện ngắn góp phần thể hiện nội dung cũng như tư tưởng của tác phẩm. Hai nhân vật này đều có những vẻ đẹp tiếp nối truyền thống gia đình và đưa truyền thống ấy đi xa hơn. Hai chị cũng cùng sinh ra trong một gia đình chịu nhiều mất mát đau thương. Hai chị em có chung mối thù với bọn xâm lược. Tuy còn nhỏ tuổi, chí căm thù đã thôi thúc hai chị em cùng một ý nghĩ: phải trả thù cho ba má, và có cùng nguyện vọng: được cầm súng đánh giặc. Tình yêu thương là vẻ đẹp tâm hồn của hai chị em. Tình cảm này được thể hiện sâu sắc và cảm động nhất trong cái đêm chị em giành nhau ghi tên tòng quân và sáng hôm sau trước khi lên đường nhập ngũ cũng khiêng bàn thờ má sang nhà chú Năm.

Nét riêng ở hai chị em Chiến và Việt

• Chị Chiến:

Là cô gái mạnh mẽ nhưng cũng mang nét dịu dàng, nữ tính của người con gái thời xưa. Hình tượng người mẹ luôn hiện về trong Chiến. Chiến có những nét rất giống mẹ. Tuy còn ít tuổi nhưng Chiến đã sớm trưởng thành và gánh vác công việc gia đình nặng nề, lo cho các em thay má. Cô rất đảm đang tháo vát cả trong việc gia đình lẫn việc đánh giặc, một người con của đất nước. Chiến thu xếp việc nhà xong xuôi để chuẩn bị lên đường đã chứng tỏ Chiến là người trưởng thành thật sự tuy đôi lúc còn giành với em nhưng không quên mình là một người chị cả.

• Việt

Việt là chàng trai có tâm hồn trong sáng, trẻ con, yêu đời. Việt có nét riêng của con trai mới lớn, tính tình trẻ con ngây thơ hiếu động. Việt hay giành phần hơn với chị từ việc đi bắt ếch, tòng quân, lập chiến công giết giặc. Cách thương chị của Việt cũng rất trẻ con.“Giấu chị như giấu của riêng” trước những lời trêu đùa của các anh trong đội. Dòng máu trong con người Việt là dòng máu gia truyền của những con người gan góc, không bao giờ sợ trước bạo tàn. Việt đã chiến đấu dũng cảm lập chiến công dùng thủ pháo tiêu diệt một xe tăng bọc thép của giặc. Việt là đứa con kế tục truyền thống của gia đình đi tiếp con đường cách mạng của ba má.

B. Phân tích chi tiết nội dung bài học

1. Tóm tắt truyện của văn bản

Truyện kể về Việt được sinh ra trong một gia đình có truyền thống cách mạng, ông nội, cha mẹ anh đều bị giết dưới bàn tay của kẻ thù. Chính mối thù sâu sắc với Mĩ - Ngụy đã thôi thúc những người con trong gia đình anh và chị gái tham gia chiến đấu để trả thù nhà, nợ nước. Trong một trận đánh, Việt bị thương, bị lạc đồng đội. Việt ngất đi tỉnh lại nhiều lần. Lần tỉnh thứ 4 của Việt, kí ức về má hiện về. Việt sợ bóng tối, sợ ma hơn cả sợ giặc. Dù bị thương nhưng phân biệt rất rõ đâu là tiếng súng nổ của ta, đâu là tiếng pháo của giặc. Việt nhớ lại cảnh hai chị em tranh nhau đi tòng quân. Việt đòi đi nhưng chị Chiến không nghe. Sau đó chú Năm nhất trí cho cả hai đi. Trước khi đi chị Chiến lo thu xếp công việc gia đình. Gửi em Út sang chú Năm, nhà cửa gửi cho các anh trong chi bộ làm nơi dạy học, ruộng trả lại cho xã, gởi bàn thờ má sang chỗ chú Năm.Kết thúc đoạn trích bằng hình ảnh hai chị em Việt - Chiến khiêng bàn thờ má sang gửi chú Năm.

2. Phân tích chi tiết văn bản

• Truyền thống gia đình

Truyền thống gia đình đúc kết từ tình yêu thương máu mủ ruột già, bằng tình yêu quê hương đất nước, tình yêu cách mạng và tinh thần đánh giặcđể trả nợ nước thù nhà đã gắn kết những con người ấy với nhau. Kháng chiến vẫn cứ kéo dài mãi từ đời ba mẹ sang đời con. Và con là sự tiếp nối cha mẹ nhưng không chỉ là tiếp nối huyết thống mà còn là sự tiếp nối truyền thống, lòng yêu nước căm thù giặc. Đồng thời muốn hiểu về những đứa con phải hiểu ngọn nguồn sinh ra họ, phải hiểu về truyền thống gia đình của họ.

Chú Năm là đại diện cho truyền thống cũng như cho lưu giữ truyền thống (trong câu hò, trong cuốn sổ). Má trong ký ức của Việt cũng là người hiện thân của truyền thống. Đó là một con người chắc, khỏe, sực mùi lúa gạo và mồ côi, thứ mùi của đồng áng, của cần cù sương nắng. Ấn tượng sâu đậm ở má mà Việt nhớ là khổ nâng cắn ràng ghìm nén đau thương để sống và duy trì sự sống, che chở cho đàn con và tranh đấu. Việt và chị Chiến là những lớp người đại diện để tiếp nối cái truyền thống đó.

Truyền thống yêu nước mãnh liệt, căm thù bọn xâm lược và tinh thần chiến đấu sắt đá đã gắn kết những con người trong gia đình với nhau.

Chú Năm kể: “Chuyện gia đình nó cũng dài như sông, để rồi chú chia cho mỗi đứa một khúc mà ghi vào đó”

Má Việt: hiện thân của truyền thống. Đó là một con người chắc, khỏe, sực mùi lúa gạo và mồ hôi, thứ mùi của đồng áng, của cần cù sương nắng. Ấn tượng sâu đậm ở má Việt là khả năng cắn răng ghìm nén đau thương để sống và duy trì sự sống, che chở cho đàn con và tranh đấu.

=> Qua đó thể hiện tấm lòng thủy chung son sắt với cách mạng, lưu giữ truyền thống tốt đẹp của gia đình của những đứa con.

• Nhân vật chú Năm

Chú Năm là người lưu giữ truyền thông, và phát huy cho những người con sau này truyền thống căm thù giặc của cha ông ta. Chú xem việc tòng quân là việc lớn, là nghĩa cử cao đẹp nhất của cuộc đời. Qua đó giúp hai chị em Việt và Chiến có thể lên đường tiếp nối truyền thống tốt đẹp của gia đình.

Lời nói của chú Năm với cán bộ và với chị em Chiến, Việt cho thấy chú xem tòng quân là việc lớn, còn việc nahf chỉ là việc thỏn mỏn, chú ủng hộ việc hai chị em Chiến và Việt tòng quân. Đó cũng chính là sự tiếp nối truyền thống gia đình

Chú hò điệu hò giữa ban ngày

Một hiệu lệnh: hiệu lệnh tòng quân, hiệu lệnh lên đường

Lời nhắn nhủ tha thiết của chú Năm với hai chị em Việt và Chiến: lời nhắn nhủ truyền thống gia đình tới hai chị em Chiến, Việt

Nhắn nhủ lời thề thủy chung son sắt với cách mạng, với dân tộc

=> Chú Năm là người lưu giữ, ghi chép cuốn sổ gia đình: ghi lại những đau thương, mất mát và ghi lại cả những chiến công, vừa là người truyền lại truyền thống gia đình cho những thế hệ sau

• Hai chị em Chiến, Việt

a) Nét tính cách chung của hai chị em

Chiến và Việt đều là hai nhân vật trung tâm của truyện ngắn góp phần thể hiện nội dung cũng như tư tưởng của tác phẩm. Hai nhân vật này đều có những vẻ đẹp tiếp nối truyền thống gia đình và đưa truyền thống ấy đi xa hơn.

Hai chị em cùng sinh ra trong một gia đình chịu nhiều mất mát, đau thương

Tuy cả hai còn nhỏ tuổi nhưng chí căm thù nung nấu đã thôi thúc hai chị em cùng một ý nghĩ: phải trả thù cho ba má, và có cùng nguyện vọng: được cầm súng đánh giặc.

Cả hai chị em đều là những chiến sĩ gan góc dũng cảm

Hai chị em Việt đều có những nét rất ngây thơ thậm chí có phần trẻ con khi giành nhau bắt ếch nhiều hay ít, giành nhau thành tích bắn tàu chiến giặc và giành nhau ghi tên tòng quân.

b) Nét riêng ở hai chị em Chiến và Việt

• Chị Chiến:

Là cô gái mạnh mẽ nhưng cũng mang nét dịu dàng, nữ tính của người con gái thời xưa. Hình tượng người mẹ luôn hiện về trong Chiến. Chiến có những nét rất giống mẹ. Tuy còn ít tuổi nhưng Chiến đã sớm trưởng thành và gánh vác công việc gia đình nặng nề, lo cho các em thay má. Cô rất đảm đang tháo vát cả trong việc gia đình lẫn việc đánh giặc, một người con của đất nước. Chiến thu xếp việc nhà xong xuôi để chuẩn bị lên đường đã chứng tỏ Chiến là người trưởng thành thật sự tuy đôi lúc còn giành với em nhưng không quên mình là một người chị cả.

Là người lớn hơn Việt

Là người luôn yêu thương và nhường nhịn em, trừ việc đi tòng quân để tham gia đánh giặc.

Là người chị mang nhiều phẩm chất, vẻ đẹp của má khiến cho Việt trong đêm hai chị em chuẩn bị đi tòng quân có cảm giác “chị Chiến sao mà giống má”

Là một cô gái đảm đang, trưởng thành và tháo vát, khôn ngoan. Chị cẩn thận trong cách thu xếp việc gia đình trước lúc đi tòng quân.

=> Chị Chiến là tiêu biểu cho người yêu nước, người chiến sĩ cách mạng, những con người sinh ra để cầm súng đánh giặc.

• Việt

Việt là chàng trai có tâm hồn trong sáng, trẻ con, yêu đời. Việt có nét riêng của con trai mới lớn, tính tình trẻ con ngây thơ hiếu động. Việt hay giành phần hơn với chị từ việc đi bắt ếch, tòng quân, lập chiến công giết giặc. Cách thương chị của Việt cũng rất trẻ con.“Giấu chị như giấu của riêng” trước những lời trêu đùa của các anh trong đội. Dòng máu trong con người Việt là dòng máu gia truyền của những con người gan góc, không bao giờ sợ trước bạo tàn. Việt đã chiến đấu dũng cảm lập chiến công dùng thủ pháo tiêu diệt một xe tăng bọc thép của giặc. Việt là đứa con kế tục truyền thống của gia đình đi tiếp con đường cách mạng của ba má.

Là chàng trai mang nét vô tư, hồn nhiên, tinh nghịch của cậu con trai mới lớn

Luôn tranh giành phần hơn từ chị: đi bắt ếch, giết giặc, đi bộ đội, ...

Thích những trò chơi hiếu động: bắn chim, câu cá, đi bộ đội vẫn mang ná thun

Đêm trước khi đi bộ đội, Việt vẫn vô tư “lăn kềnh ra ván cười khì khì”, “chụp một con đom đóm úp trong lòng bàn tay”, rồi ngủ quên lúc nào không biết.

Mặc dù tin yêu anh em đồng đội nhưng lại giấu không cho ai biết mình có chị gái là tiểu đội trưởng bộ đội nữ Bến Tre.

Việt bản lĩnh gan dạ khị bị thương trên chiến trường, không sợ địch, không sợ chết mà chỉ sợ con ma cụt đầu, gặp lại anh em thì vừa khóc vừa cười như đứa trẻ “khóc đó rời cười đó”.

⇒ Việt và Chiến đã kế tục xuất sắc truyền thống của gia đình. Là đứa con kế tục truyền thống của gia đình đi tiếp con đường cách mạng của ba má là con đường đi trả thù mà không sợ dài lâu nhưng Việt còn tiến xa hơn, lập nhiều chiến công.

3. Tổng kết

• Nội dung

Tái hiện lại cuộc chiến đấu khốc liệt giữa ta và kẻ thù, qua đó khắc hoạ hình ảnh của một miền Nam đau thương mà kiên cường. Họ vượt qua những đau thương, mất mát của cả gia đình để đứng lên tiếp tục truyền thống đánh giặc của gia đình. Đồng thời tác giả tố cáo tội ác của kè thù xâm lược khi đã giày xéo, gây ra cái chết oan uổng cho con người trên mảnh đất này. Tác phẩm như một lời thôi thúc, giục giã khơi dậy trong lòng thế hệ trẻ niềm căm thù giặc sâu sắc mà đứng lên chiến đấu chống lại kè thù.

• Nghệ thuật

Nghệ thuật trần thuật độc đáo với việc đặt điểm nhìn nghệ thuật vào nhân vật Việt tự kể về cuộc đời mình và gia đình mình làm tăng tính chân thực của câu chuyện.Mang đậm chất sử thi qua hình ảnh của những khúc sông trong dòng sông truyền thống của gia đình. Ngôn ngữ kể chuyện gần gũi, sinh động đậm chất Nam Bộ.

• Ý nghĩa

Những đứa con trong gia đình- là câu chuyện kể về những người con trong một gia đình nông dân Nam Bộ, giàu truyền thống yêu nước, căm thù giặc, luôn sắc son với quê hương với cách mạng trong kháng chiến cứu nước. Tác phẩm đã thể hiện những đặc sắc vê nghệ thuật truyện ngắn của Nguyễn Thi. Qua đó cổ vũ tinh thần thế hệ trẻ về lòng yêu nước.