Bài 14: Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 – 1939)

Nhật Bản là nước duy nhất ở Châu á được xếp vào hàng ngũ các cường quốc tư bản. Trong giai đoạn giữa hai cuộc chiến tranh thế giới tư bản duy nhất ở Châu Á này phát triển như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu bài “ Nhật Bản giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 -1939)” lịch sử 11.

A. Kiến thức trọng tâm

I. Nhật Bản trong những năm 1918 - 1929

1. Nước Nhật trong những năm 1918-1923.

• Kinh tế:
• Sau thế chiến tranh thế giới thứ nhất, kinh tế Nhật Bản phát triển nhanh.
• Nhật Bản không bị chiến tranh tàn phá.
• Thu nhiều lợi nhuận trong chiến tranh bằng sản xuất và bán vũ khí.
• Lợi dụng châu Âu có chiến tranh, Nhật tranh thủ sản xuất hàng hóa và xuất khẩu.

• Từ năm 1920-1921, kinh tế Nhật lâm vào khủng hoảng.
• Xã hội:
• Nông dân và công nhân đấu tranh.
• Trên cơ sở đó, Đảng cộng sản Nhật Bản được thành lập (7/1922).

2. Nước Nhật trong những năm 1924-1929.

• Kinh tế: Phát triển bất bênh, không ổn định
• Chính trị- xã hội:
• Thi hành 1 số cải cách về chính trị (đầu thập niên 20).
• Thực hiện chính sách đối nội và đối ngoại hiếu chiến (cuối thập niên 20).

II. Khủng hoảng kinh tế (1929-1933) và quá trình quân phiệt hóa bộ máy nhà nước ở Nhật Bản.

1.Khủng hoảng kinh tế ở Nhật Bản.

• Kinh tế:
• Giảm sút nghiêm trọng nhất là nông nghiệp.
• Sản lượng công nghiệp năm 1931 giảm 32,5%
• Ngoại thương giảm 80%
• Đồng yên sụt giảm nghiêm trọng

=>Hậu quả: Nông dân phá sản, công nhân thất nghiệp =>xã hội mâu thuẫn và cuộc đấu tranh của nhân dân bùng nổ quyết liệt.

2. Quá trình quân phiệt hóa bộ máy nhà nước.

• Giới cầm quyền Nhật chủ trương quân phiệt hóa bộ máy nhà nước.
• Đặc điểm QT quân phiệt hóa
• Là quá trình kết hợp giữa CN quân phiệt với nhà nước.
• Kéo dài suốt trong thập niên 30.
• Song song với QT quân phiệt hóa, Nhật tiến hành chiến tranh xâm lược.

=>Nhật Bản trở thành lò lửa chiến tranh ở Châu Á.

3. Cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa quân phiệt của nhân dân Nhật Bản.

• Thời gian: Thập niên 30 của thế kỉ XX.
• Lãnh đạo: Đảng cộng sản.
• Hình thức: Biểu tình, bãi công, thành lập mặt trận nhân dân.
• Mục đích: Phản đối chính sách xâm lược hiếu chiến của chính quyền Nhật.
• Ý nghĩa: Làm chậm lại quá trình quân phiệt hóa bộ máy nhà nước ở Nhật.