Giải bài 18: Đồng bằng sông Cửu Long Khoa học xã hội 9 bài 18
Giải Khoa học xã hội 9 bài 18
KhoaHoc mời các bạn cùng tham khảo phần hướng dẫn giải Bài 18: Đồng bằng sông Cửu Long - Sách VNEN khoa học xã hội lớp 9 tập 2 trang 19 được chúng tôi tổng hợp trong bài viết dưới đây.
A. Hoạt động khởi động
Bằng hiểu biết của em, kể hợp với quan sát các ảnh sau đây, hãy kể về những phong cảnh đẹp hoặc truyền thống văn hoá, thương mại, ẩm thực ở đồng bằng sông Cửu Long
Bài làm:
Vùng đồng bằng sông Cửu Long là một vùng cực nam của Việt Nam, còn được gọi là Vùng đồng bằng Nam Bộ hoặc miền Tây Nam Bộ hoặc theo cách gọi của người dân Việt Nam ngắn gọn là Miền Tây. Đây là vùng đất trù phú, màu mỡ, có rất nhiều cảnh đẹp. Có lẽ, khung cảnh đẹp nhất nhưng cũng có giá trị nhất đó chính là cánh đồng lúa chín, thẳng cánh cò bay. Ngoài ra, nhắc đến đồng bằng sông Cửu Long ta không thể không nhắc tới những chợ nổi trên sông, những vườn cây trái miệt vườn, những vườn hoa, cây kiểng sặc sỡ,...Đặc biệt, về với miền Tây, ta không thể không thưởng thức nền ẩm thực nơi đây. Những món ăn bình dị, dân dã nhưng lại rất ngon như lẩu cá kèo, gỏi bông điên điển, cá lóc nướng hay dừa sáp...Đó trở thành những món ăn dù đi đâu ai cũng biết đến...
B. Hoạt động hình thành kiến thức
1. Tìm hiểu vị trí địa lí và giới hạn lãnh thổ
Quan sát hình 2, đọc thông tin hãy:
- Xác định vị trí địa lí của vùng đồng bằng sông Cửu Long?
- Nêu ý nghĩa của vị trí địa lí vùng Đồng bằng sông Cửu Long đối với phát triển kinh tế - xã hội?
Quan sát hình 2 ta thấy:
Đồng bằng sông Cửu Long có vị trí:
- Đông Bắc tiếp giáp Đông Nam Bộ
- Tây Bắc tiếp giáp Campuchia
- Tây Nam tiếp giáp vịnh Thái Lan
- Đông Nam tiếp giáp Biển Đông
Ý nghĩa của vị trí địa lí vùng Đồng bằng sông Cửu Long đối với phát triển kinh tế - xã hội:
- Kề liền với Đông Nam Bộ là vùng kinh tế phát triển mạnh, là thị trường tiêu thụ nhiều sản phẩm của Đồng bằng sông Cửu Long (nông sản, thủy sản) và sử dụng nhiều lao động của đồng bằng.
- Giáp Campuchia với đường biên giới dài và giao lưu rất thuận lợi (cả đường bộ và đường sông), Đồng bằng sông Cửu Long có lợi thế để phát triển các mối quan hệ hợp tác với các nước Tiểu vùng sông Mê công.
- Giáp Biển Đông với bờ biển dài và các vùng biển rộng lớn. Các vùng biển có nhiều bãi tôm, bãi cá, bờ biển có nhiều bãi triều, rừng ngập mặn, cửa sông thuận lợi cho việc đánh bắt và nuôi trồng thủy sản, giao lưu với nhiều vùng trong nước và nước ngoài bằng đường biển.
- Ở cực nam của đất nước, gần xích đạo, khí hậu của Đồng bằng sông Cửu Long có tính chất cận xích đạo rõ rệt, nguồn nhiệt ẩm dồi dào, thời tiết ít biến động, ít thiên tai. Đồng bằng sông Cửu Long có điều kiện thuận lợi để phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới quanh năm, đặc biệt là trồng lúa nước và các cây ăn quả nhiệt đới.
2. Khám phá điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên
Quan sát hình 2, đọc thông tin, hãy:
Hoàn thành bảng theo yêu cầu sau:
Điều kiện tự nhiên và thế mạnh kinh tế của vùng Đồng bằng sông Cửu Long
| Điều kiện tự nhiên | Đặc điểm nổi bật | Thế mạnh kinh tế |
| Đại hình, đất đai | ||
| Khí hậu | ||
| Nước | ||
| Rừng | ||
| Biển và hải đảo |
Trình bày những khó khăn chính về tự nhiên đối với phát triển kinh tế - xã hội ở Đồng bằng sông Cửu Long
3. Tìm hiểu đặc điểm dân cư, xã hội
Phân tích bảng 1, kết hợp với đọc thông tin, hãy:
- So sánh các tiêu chí về dân cư và xã hội giữa Đồng bằng sông Cửu Long với cả nước năm 2014
- Nêu đặc điểm nổi bật về dân cư và xã hội ở Đồng bằng sông Cửu Long
4. Tìm hiểu tình hình phát triển kinh tế
a. Nông nghiệp
Phân tích bảng 2, quan sát hình 3, đọc thông tin, hãy:
- Trình bày những thành tựu nổi bật trong sản xuất lương thực và thực phẩm ở Đồng bằng sông Cửu Long.
- Nêu vai trò của nghề rừng ở Đồng bằng sông Cửu Long
b. Công nghiệp
Quan sát hình 3, kết hợp với đọc thông tin, hãy:
- Trình bày đặc điểm nổi bật của ngành công nghiệp ở Đồng bằng sông Cửu Long
- Kể tên các trung tâm công nghiệp và cơ cấu ngành công nghiệp ở mỗi trung tâm của vùng Đồng bằng sông Cửu Long
- Cho biết phát triển mạnh công nghiệp chế biến lương thực, thực phẩm có ý nghĩa như thế nào đối với sản xuất công nghiệp ở Đồng bằng sông Cửu Long
c. Dịch vụ
Đọc thông tin, quan sát hình 4, hãy:
- Kể tên các ngành dịch vụ chủ yếu ở Đồng bằng sông Cửu Long.
- Nêu những hạn chế cần khắc phục trong phát triển du lịch ở Đồng bằng sông Cửu Long
Bài làm:
Các ngành dịch vụ chủ yếu ở Đồng bằng sông Cửu Long:
- Xuất nhập khẩu
- Vận tải thuỷ
- Du lịch
Hạn chế cần khắc phục trong phát triển du lịch ở ĐBSCL là: Chất lượng và khả năng cạnh tranh của sản phẩm du lịch còn hạn chế
5. Tìm hiểu các trung tâm kinh tế và vùng kinh tế trọng điểm vùng đồng bằng sông Cửu Long
Quan sát hình 3, đọc thông tin, hãy:
- Kể tên các trung tâm kinh tế ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long?
- Nêu tên các tỉnh, thành phố thuộc vùng kinh tế trọng điểm vùng Đồng bằng sông Cửu Long
- Cho biết đặc điểm nôi bật kinh tế - xã hội ở vùng kinh tế trọng điểm ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
C. Hoạt động luyện tập
1. Trình bày ý nghĩa của việc cải tạo đất phèn, đất mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long?
2. Cho bảng số liệu sau:
Sản lượng cá biển khai thác, cá nuôi và tôm nuôi ở Đồng bằng sông Cửu Long, Đồng bằng sông Hồng và cả nước năm 2014
| Sản lượng | Cá biển khai thác | Cá nuôi | Tôm nuôi |
| Đồng bằng sông Cửu Long | 735,8 | 1761,2 | 493,3 |
| Đồng bằng sông Hồng | 98,5 | 374,7 | 11,1 |
| Cả nước | 1970,2 | 2458,8 | 615,2 |
- Vẽ biểu đô thể hiện tỉ trọng sản lượng cá biển khai thác, cá nuôi, tôm nuôi ở đồng bằng sông Cửu Long và đồng bằng sông Hồng so với cả nước (cả nước= 100%)
- So sánh tỉ trọng sản lượng cá biển khai thác, cá nuôi, tôm nuôi giữa đồng bằng sông Cửu Long với đồng bằng sông Hồng và cả nước năm 2014
- Giải thích nguyên nhân
D-E. Hoạt động vận dụng - tìm tòi mở rộng
Lựa chọn một trong hai nhiệm vụ sau và thực hiện:
- Lựa chọn một địa điểm du lịch nổi tiếng ở Đồng bằng sông Cửu Long và đóng vai hướng dẫn viên du lịch, giới thiệu cho bạn bè biết về địa điểm du lịch đó.
- Hãy sưu tầm tư liệu và viết về một chợ nổi ở Đồng bằng sông Cửu Long
Giới thiệu chợ nổi Cái Răng
Chợ nổi Cái Răng là khu chợ nổi lớn nhất ở Đồng bằng sông Cửu Long. Khu chợ này là một địa điểm du lịch hấp dẫn bậc nhất của Cần Thơ, tọa lạc trên sông Cái Răng, gần cầu Cái Răng, cách trung tâm TP Cần Thơ khoảng 6 km đường bộ và mất 30 phút nếu đi bằng thuyền từ Bến Ninh Kiều.
Nét độc đáo và đặc điểm chính của chợ nổi Cái Răng là chuyên buôn bán các loại trái cây, đặc sản của vùng đồng bằng sông Cửu Long. Thuở xưa, chợ nổi hình thành là vì đường bộ và phương tiện lưu thông đường bộ chưa phát triển, trong khi đó nhu cầu mua bán, trao đổi hàng hóa, người ta tụ tập trên sông và bằng các phương tiện như xuồng, ghe,Tắc Ráng .... Ngày nay, dù mạng lưới giao thông đường bộ đã phát triển rộng khắp nhưng chợ nổi vẫn tồn tại và phát triển ngày một sầm uất hơn.
Hằng ngày, chợ nổi Cái Răng họp khá sớm, thường từ lúc mờ sáng và đến khoảng 8, 9 giờ thì vãn. Ở chợ nổi, hầu hết hàng hóa đều được bán sỉ (bán buôn). Tại chợ, hàng hóa rất đa dạng, phong phú, đứng đầu là nhóm hàng nông sản: trái cây, rau củ quả, hoa kiểng; tiếp theo là nhóm hàng thủ công, gia dụng (lu hũ, khạp, chén, đĩa, nồi niêu, xoong, chảo…); thực phẩm (mắm, khô, nước mắm, bột ngọt, đường, sữa…). Ngoài ra, ở chợ còn có các xuồng nhỏ bán đồ ăn uống và một số hàng hóa phục vụ sinh hoạt hàng ngày của dân cư và du khách.
Ở chợ nổi Cái Răng hình thành một hình thức chào hàng khá độc đáo và đặc sắc. Ở chợ, người bán hàng thường sử dụng "cây bẹo." Đây là một cây sào dài được dựng trên ghe thuyền dùng để treo các loại hàng hóa cần bán. Từ xa, người mua hàng có thể quan sát cây bẹo để biết ghe hàng nào bán thứ gì, từ đó họ sẽ tiếp cận và thương lượng mua bán rất dễ dàng, thuận tiện. Cây bẹo vừa có ý nghĩa chào hàng, vừa tạo cho khung cảnh chợ nổi thêm sinh động, đa sắc màu.
Ở giữa bốn bề sông nước, với hàng trăm ghe thuyền san sát, hình ảnh cây bẹo đã trở thành nét văn hóa của vùng sông nước, đồng thời là một phương thức tiếp thị và quảng cáo hàng hóa hết sức thú vị. Nhiều du khách khi đến chợ nổi đã tỏ ra rất thích thú với hình ảnh cây bẹo chào hàng. Điểm độc đáo của chợ nổi Cái Răng là ở chợ nổi không "bán chịu" và ít nói thách; mọi giao dịch diễn ra nhanh chóng để kịp con nước hoặc trước lúc chợ tan, khi mặt trời lên cao...
Có thể nói, chợ nổi Cái Răng là một trong những điểm tham quan đặc sắc nhất ở Cần Thơ. Đây là một nét văn hóa rất đặc sắc ở vùng đồng bằng sông nước Cửu Long, thu hút rất nhiều du khách, đặc biệt là khách nước ngoài.
Lớp 9 
Soạn khoa học xã hội 9