Bài 3: Trung Quốc (Trang 12 – 17,SGK)

1 Đánh giá

Sau cuộc chiến tranh thuốc phiện, lịch sử Trung Quốc bước sang một thời kì mới. Đó là thời kì Trung Quốc bị các nước đế quốc Âu – Mĩ đua nhau xâm lược và chia sẻ. Đây cũng là thời kì nhân dân Trung Quốc đấu tranh anh dũng , liên tục và rộng khắp chống xâm lược. Sau đây, mời các bạn cùng đến với bài học “Trung Quốc” để hiểu thêm về đất nước này.

A. Kiến thức trọng tâm

1. Trung Quốc bị các nước đế quốc xâm lược.

- HS tự đọc và tham khảo thêm.

2. Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX

Nội dung	Khởi nghĩa Thái bình Thiên Quốc	Phong trào Duy Tân	Phong trào Nghĩa Hòa đoàn
Thời gian	1851 - 1864	1898	Cuối TK XIX đầu TK XX.
Lãnh đạo	Hồng Tú Toàn	Khang Hữu Vi Lương Khải Siêu
Lực lượng	Nông dân	Quan lại, sỹ phu tiến bộ, vua Quang Tự	Nông dân
Diễn biến chính	-Bùng nổ ngày 1/1/1851 tại kim Điền (Quảng Tây), lan rộng khắp cả nước. -Bị phong kiến đàn áp -Năm 1864 thất bại	Năm 1898 diễn ra cuộc vận động Duy Tân, tiến hành cải cách cứu vãn tình thế. -Diễn ra 100 ngày	Năm 1899 bùng nổ ở Sơn Đông lan sang Trực Lệ, Sơn Tây, tấn công sứ quán nước ngoài ở Bắc Kinh, bị liên quân 8 nước đế quốc tấn công nên thất bại
Tính chất - ý thức	Là cuộc khởi nghĩa nông dân vĩ đại chống phong kiến làm lung lay triều đình phong kiến Mãn Thanh	Cải cách dân chủ, tư sản, khởi xướng khuynh hướng dân chủ tư sản ở Trung Quốc	Phong trào yêu nước chống đế quốc. Giáng một đòn mạnh vào đế quốc.

3. Tôn Trung Sơn và cách mạng Tân Hợi 1911

a.Tôn Trung Sơn và tổ chức Đồng Minh Hội

Tháng 8/1905, Tôn Trung Sơn tập hợp giai cấp tư sản Trung Quốc thành lập Đồng minh hội – chính Đẳng của giai cấp tư sản Trung Quốc.
Tham gia: Trí thức tư sản, tiểu tư sản, địa chủ, một số ít đại biểu công nông.
Cương lĩnh chính trị: theo chỉ nghĩa Tam Dân của Tôn Trung Sơn (dân tộc độc lập, dân quyền tự do và dân sinh hạnh phúc).
Mục đích của Hội là : “ Đánh đổ Mãn Thanh, khôi phục Trung Hoa, thành lập dân quốc”.

b. Cách mạng Tân Hợi ( 1911)

Nguyên nhân:

Nhân dân Trung Quốc > < đế quốc và phong kiến.
Ngày 9/5/1911, nhà Thanh trao quyền kiểm soát đường sắt cho đế quốc sự kiện này châm ngòi cho CM bùng nổ.

Diễn biến:

10/10/1911 khởi nghĩa bùng nổ ở Vũ Xương -> lan rộng khắp miền Nam, miền Trung.
Ngày 19/12/1911, tuyên bố thành lập chính phủ lâm thời Trung Hoa dân quốc. Tôn Trung Sơn làm Đại Tổng thống.
Tháng 2/ 1912, Tôn Trung Sơn mắc sai lầm là thương lượng với Viên Thế Khải đồng ý nhường cho ông ta làm Tổng thống. Cách mạng chấm dứt.

Tính chất – ý nghĩa:

Cách mạng mang tính chất của cuộc cách mạng dân chủ tư sản đã lật dổ chế độ phong kiến Mãn Thanh, thành lập Trung Hoa Dân Quốc, tạo điều kiện cho nền kinh tế tư bản phát triển.
Cách mạng ảnh hưởng lớn đến phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á, trong đó có Việt Nam.
Cách mạng có nhiều hạn chế: Không nêu vấn đề đánh đuổi đế quốc, không tích cực chống phong kiến đến cùng, không giải quyết được vấn đề ruộng đất cho nông dân.