Giải VNEN khoa học tự nhiên 9 bài 34: Etilen - Axetilen
Giải bài 34: Etilen - Axetilen - Sách hướng dẫn học Khoa học Tự nhiên 9 tập 2 trang 14. Sách này nằm trong bộ VNEN của chương trình mới. Dưới đây sẽ hướng dẫn trả lời và giải đáp các câu hỏi trong bài học. Cách làm chi tiết, dễ hiểu, Hi vọng các em học sinh nắm tốt kiến thức bài học.
A. Hoạt động khởi động
Etilen và axetilen là các hidrocacbon không no. Thành phần phân tử của etilen và axetilen đều chứa 2 nguyên tử C, trong đó, phần trăm khối lượng của C trong etilen là 85,71%, trong axetilen là 92,31%.
Tính phân tử khối của etilen và axetilen
Xác định công thức phân tử và dự đoán công thức cấu tạo của etilen và axetilen. Hãy so sánh với metan, thử giải thích tại sao gọi etilen, axetilen là hidrocacbon không no và dự đoán tính chất hóa học của chúng.
Trả lời:
Etilen | Axetilen | |
Phân tử khối | ||
Công thức phân tử | Gọi công thức phân tử của etilen là: Mà . Vậy công thức phân tử của etilen là | Gọi công thức phân tử của axetilen là: Mà . Vậy công thức phân tử của axetilen là |
Dự đoán công thức cấu tạo | ||
So sánh với metan | Các liên kết trong phân tử metan chỉ gồm các liên kết đơn, còn liên kết trong phân tử etilen và axetilen có liên kết bội (liên kết đôi, liên kết ba) | |
Giải thích vì sao gọi etilen, axetilen là các hidrocacbon không no | Hidrocacbon không no là các hidrocacbon mà trong phân tử của nó có chứa các liên kết bội (liên kết đôi, liên kết ba). |
B. Hoạt động hình thành kiến thức
I. Etilen
1. Tính chất vật lý (sgk trang 14)
2. Cấu tạo phân tử
Quan sát mô hình phân tử etilen dưới đây và trả lời câu hỏi.
Câu hỏi:
Từ mô hình phân tử, hãy viết công thức cấu tạo của etilen và so sánh với công thức cấu tạo đã viết ở hoạt động khởi động xem dự đoán có đúng không.
Điền từ/ cụm từ sau vào chỗ trống để hoàn thành đoạn thông tin mô tả cấu tạo phân tử etilen sau:
Trong phân tử etilen, mỗi nguyên tử C liên kết với nguyên tử H, hai hóa trị còn lại của C (C có hóa trị IV trong hợp chất hữu cơ) dùng để liên kết $...$ với nguyên tử C kia.
Trả lời:
- Công thức cấu tạo của etilen:
- Trong phân tử etilen, mỗi nguyên tử C liên kết với hai nguyên tử H, hai hóa trị còn lại của C (C có hóa trị IV trong hợp chất hữu cơ) dùng để tạo liên kết đôi với nguyên tử C kia.
3. Tính chất hóa học
Từ đặc điểm cấu tạo của etilen, hãy dự đoán eitlen có phản ứng cháy và phản ứng thế đặc trung như metan không. Tại sao?
Quan sát thí nghiệm thử tính chất hóa học của etilen, hoàn thành cột thứ 3 trong bảng dưới đây, từ đó cho biết etilen có phản ứng hóa học nào?
Tên thí nghiệm | Tiến hành thí nghiệm | Hiện tượng - Giải thích - Kết luận |
Etilen tác dụng với oxi | Đốt khí etilen ở đầu ống dẫn trong không khí | |
Etilen tác dụng với dung dịch brom |
|
Viết PTHH khi etilen tác dụng với oxi và dung dịch brom. Biết sản phẩm của ohanr dúng giữa etilen với dung dịch brom là .
Cho biết trong phản ứng với brom liên kết nào trong phân tử etilen bị thay đổi ?
Đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi.
Thông tin: Sgk trang 16
Câu hỏi:
Tại sao etilen lại có thể tham gia phản ứng cộng?
Phản ứng cộng và phản ứng trùng hợp của etilen có đặc điểm gì giống nhau?
Viết PTHH của phản ứng trùng hợp etilen.
Trả lời:
Etilen có phản ứng cháy vì trong cấu tạo phân tử của etilen gồm C và H, giống như metan.
Tên thí nghiệm | Tiến hành thí nghiệm | Hiện tượng - Giải thích - Kết luận |
Etilen tác dụng với oxi | Đốt khí etilen ở đầu ống dẫn trong không khí | Etilen có tham gia phản ứng cháy, cho ngọn lửa màu vàng. PTHH: |
Etilen tác dụng với dung dịch brom |
| Hiện tượng: Dung dịch brom bị nhạt màu, chứng tỏ etilen có phản ứng với dung dịch brom Giải thích: Trong phân tử etilen có một liên kết kém bền giữa hai nguyên tử cacbon, điều này giúp cho etilen dễ dàng tham gia phản ứng cộng brom. PTHH: |
4. Ứng dụng
Quan sát sơ đồ dưới đây và cho biết etilen có những ứng dụng nào?
Trả lời:
Etilen là nguyên liệu để điều chế một số hợp chất hữu cơ khác như: Rượu etylic, nhựa polietilen, axit axetic,...
II. Axetilen
1. Tính chất vật lí (sgk trang 17)
2. Cấu tạo phân tử
Em hãy quan sát mô hình phân tử, viết công thức cấu tạo của axetilen, so sánh với công thức cấu tạo đã viết ở hoạt động xem dự đoán có đúng không?
Điền từ vào chỗ trống mô tả cấu tạo phân tử axetilen dưới đây:
Trong phân tử axetilen, mỗi nguyên tử C liên kết với nguyên tử H, ba hóa trị còn lại của C dùng để tạo liên kết với nguyên tử C kia.
Trong liên kết ba giữa hai nguyên tử C có hai liên kết kém bền nên rất dễ bị đứt ra trong các phản ứng hóa học, gây ra tính chất đặc trưng cho axetilen.
Trả lời:
- Công thức cấu tạo của axetilen:
- Trong phân tử axetilen, mỗi nguyên tử C liên kết với một nguyên tử H, ba hóa trị còn lại của C dùng để tạo liên kết ba với nguyên tử C kia. Trong liên kết ba giữa hai nguyên tử C có hai liên kết kém bền nên rất dễ bị đứt ra trong các phản ứng hóa học, gây ra tính chất đặc trưng cho axetilen.
3. Tính chất hóa học
Suy nghĩ độc lập hoặc thảo luận cặp đôi trả lời câu hỏi sau:
Axetilen có cháy không? Tại sao? Viết PTHH xảy ra (nếu có).
Cấu tạo của axetilen có điểm gì giống với etilen? Từ đó dự đoán axetilen có phản ứng cộng với dung dịch brom không? Viết PTHH phản ứng xảy ra (nếu có).
Quan sát thí nghiệm đốt axetilen và thí nghiệm axetilen tác dụng với dung dịch brom, nêu hiện tượng, giải thích và kết luận về tính chất hóa học của axetilen và cột 3 trong bảng dưới đây.
Tên thí nghiệm | Tiến hành thí nghiệm | Hiện tượng - Giải thích - Kết luận |
Axetilen tác dụng với oxi | Đốt ở đầu ống dẫn khí axetilen trong không khí | |
Axetilen tác dụng với dung dịch brom | Lấy khoảng 2 - 3 ml dung dịch brom vào ống nghiệm Sục khí axetilen vào dung dịch brom |
So sánh số liên kết kém về trong phân tử axetilen với etilen từ đó cho biết phản ứng cộng brom của hai chất có đặc điểm gì khác nhau?
Đọc thông tin dưới đây về phản ứng công của axetilen và ghi nhớ (sgk trang 19)
Trả lời
Axetilen có tham gia phản ứng cháy.
Tên thí nghiệm | Hiện tượng - Giải thích - Kết luận |
Axetilen tác dụng với oxi | Hiện tượng: Axetilen có tham gia phản ứng cháy. PTHH: |
Axetilen tác dụng với dung dịch brom | Hiện tượng: Dung dịch brom bị mất màu Giải thích: Do trong phân tử axetilen có liên kết ba kém bền nên có thể tham gia phản ứng cộng brom PTHH: |
4. Ứng dụng
Đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi
Thông tin: sgk trang 19
Câu hỏi: Hãy cho biết, axetilen có những ứng dụng nào? Tại sao axetilen được dùng làm nhiên liệu trong đèn xì oxi - axetilen?
- Axetilen là nguyên liệu để sản xuất poly vinyl clorua, cao su nhân tạo, axit axetic, ...
- Axetilen được dùng làm nhiên liệu trong đèn xì oxi - axetilen vì nhiệt độ của ngọn lửa trong phản ứng cháy của axetilen có thể lên tới có thể dùng để hàn, cắt kim loại.
5. Điều chế (sgk trang 20)
B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI
Kiến thức thú vị
C. Hoạt động luyện tập
Câu 1: Trang 20 khoa học tự nhiên 9 tập 2
a) Metan
b) Etilen
c) Axetilen
Các phương pháp:
1) Phương pháp dời nước
2) Phương pháp dời không khí ngược
3) Phương pháp dời không khí xuôi
Câu 2: Trang 21 khoa học tự nhiên 9 tập 2
Nêu điểm giống và khác nhau về tính chất hóa học của metan, etilen và axetilen. Giải thích nguyên nhân của sự giống và khác nhau đó.
Viết PTHH minh họa.
Câu 3: Trang 21 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
a) Trình bày phương pháp hóa học để nhận biết hai lọ mất nhãn chứa 2 khí không màu là metan và etilen.
b) Trình bày phương pháp hóa học loại bỏ khí axetilen có lẫn trong khí metan để thu được khí metan tinh khiết.
Câu 4: Trang 21 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Cho các chất sau:
.
Trong các chất nói trên: Chất nào chứa liên kết đôi? Chất nào chứa liên kết ba? Chất nào làm mất màu dung dịch brom?
Câu 5: Trang 21 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Cho 8 gam đất đèn vào nước dư, thu được 2,24 lít khí (đktc). Tính hàm lượng $CaC_2$ có trong đất đèn.
Câu 6: Trang 21 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Để đốt cháy hoàn toàn 3,36 lít khí etilen thì phải dùng:
a) Bao nhiêu lít khí oxi.
b) Bao nhiêu lít không khí (Biết oxi chiếm 20% thể tích không khí)
Câu 7: Trang 21 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Cho 0,448 lít (đktc) hỗn hợp khí gồm etilen và axetilen tác dụng hết với dung dịch brom dư, khối lượng brom đã phản ứng là 4 gam.
Viết phương trình hóa học và tính phần trăm thể tích mỗi khí trong hỗn hợp ban đầu.
D. Hoạt động vận dụng
Khi nghiên cứu quá trình 9 của trái cây, người ta phát hiện được là có một lượng nhỏ etilen sinh ra và nếu xếp một số quả chín vào giữa những quả xanh thì cách quả xanh sẽ nhanh chóng chín đều.
Em hãy giải thích tại sao khi để quả chín gần quả xanh lại có tác dụng làm cho quả xanh mau chín
E. Hoạt động tìm tòi, mở rộng
Tìm hiểu trên internet, sách báo, ... về các ứng dụng của đất đèn.
Xem thêm bài viết khác
- Giải câu 4 trang 87 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
- Tại sao cuốc, xẻng, đinh sắt, bản lề ở các cửa hàng bán kim khí - điện máy thường được bôi một lớp dầu mỡ? Vì sao sắt thép dùng trong xây dựng không bôi dầu mỡ?
- Giải câu 4 trang 40 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
- Kim loại có các tính chất vật lí nào? Dựa vào các tính chất vật lí khác nhau của kim loại, em hãy nêu ứng dụng của một số kim loại trong đời sống và sản xuất
- Giải câu 5 trang 26 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
- Giải phẩn E trang 63 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
- Giải câu 10 trang 71 khoa học tự nhiên VNNE
- Sắp xếp các nguyên tố sau theo thứ tự giảm dần tính kim loại: magie, kali, canxi, rubidi. Sắp xếp các nguyên tố sau theo thứ tự tăng dần tính phi kim: cacbon, silic, nito, oxi...
- Cấu trúc xoắn của NST do sự liên kết giữa ADN và protein histon có vai trò gì đối với tế bào?
- Tại sao chim đậu trên dây điện cao thế lại không bị nguy hiểm? Chim bị giật chết khi đậu trên đường dây tải điện trong trường hợp nào?
- 4. Tại sao các tính trạng ở sinh vật do gen quy định thì có thể di truyền được qua các thế hệ?
- Nêu các biện pháp sử dụng điện an toàn và tiết kiệm.