Soạn văn 6 VNEN bài 20: Vượt thác

B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI

Kiến thức thú vị

B. Hoạt động hình thành kiến thức

1. Đọc văn bản sau: Vượt thác trang 31

2. Tìm hiểu văn bản.

a. Hoàn thành sơ đồ sau để xác định bố cục của bài Vượt thác:

=> Xem hướng dẫn giải

b. Tìm hiểu bức tranh thiên nhiên.

(1) Cảnh dòng sông và hai bên bờ được miêu tả qua những chi tiết nào?

Đoạn sông phẳng lặng trước khi đến chân thác:

• Những chi tiết nào miêu tả cảnh hai bên bờ sông:?
• Những chi tiết nào miêu tả dòng sông?

Đoạn sông có nhiều thác dữ:

• Những chi tiết nào miêu tả dòng nước?

Đoạn sông đã qua thác dữ:

• Những chi tiết nào miêu tả dòng sông?
• Những chi tiết nào miêu tả cảnh hai bên bờ sông?

=> Xem hướng dẫn giải

(2) Nhận xét về nghệ thuật miêu tả bức tranh thiên nhiên trong văn bản.

• Cảnh được miêu tả theo trình tự như thế nào?
• Vị trí quán sát của người miêu tả trong văn bản? Vị trí ấy có thích hợp hay không? Vì sao?
• Tìm hai hình ảnh miêu tả những cây cổ thụ bên bờ sông ở đoạn đầu và cuối văn bản. Tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả chúng? Nêu ý nghĩa của mỗi hình ảnh.

=> Xem hướng dẫn giải

c. Tìm hiểu vẻ đẹp của con người trong cuộc vượt thác:

(1) Liệt kê các chi tiết miêu tả và các hình ảnh so sánh về nhân vật dượng Hương Thư trong cuộc vượt thác:

(2) Các hình ảnh trên giúp em cảm nhận được như thế nào về vẻ đẹp ngoại hình và phẩm chât, tư thế của nhân vật dượng Hương Thư trong cuộc vượt thác?

=> Xem hướng dẫn giải

d. Ghi lại ngắn gọn cảm xúc chung của em về vẻ đẹp của thiên nhiên và con người trong cuộc vượt thác. Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa bức tranh thiên nhiên và vẻ đẹp con người? Tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuât nổi bật nào trong bài văn?

=> Xem hướng dẫn giải

3. Tìm hiểu về các kiểu so sánh và tác dụng của phép so sánh:

a. Nhận diện các kiểu so sánh:

Tìm từ ngữ so sánh trong câu thơ cột A. Nối câu thơ có phép so sánh ở cột A với nội dung ở cột B để xác định kiểu so sánh của câu thơ đó

=> Xem hướng dẫn giải

b. Tác dụng của phép so sánh:

Đọc lại các câu có phép so sánh trong bài Vượt thác đã được liệt kê ở bài tập trên. Hãy chọn và phân tích gợi hình , gợi cảm của một trong số những phép so sánh đó

4. Tìm hiểu phương pháp viết văn tả cảnh

Văn bản 1: " Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh Bọ Mắt....ban mai" - Đoàn Giỏi, đất rừng phương Nam

• (1) Văn bản trên tả cảnh gì?
• (2) Người tả cảnh đã lựa chọn vị trí nào để quan sát cảnh vật? Từ vị trí quan sát cảnh được miêu tả theo trật tự nào?

=> Xem hướng dẫn giải

Văn bản 2: Lũy làng ( Ngô Văn Phú)

Nội dung của các phần?

(1) Đọc kĩ phần thứ hai của văn bản và xác định tác giả miêu tả cảnh vật theo trình tự nào( miêu tả từ trên xuống dưới), từ xa đến gần, từ ngoài vào trong, từ khái quát đến cụ thể hay theo trình tự thời gian...)

(2) Để miêu tả lũy làng tác giả đã sử dụng những chi tiết nghệ thuật nào? Em hãy liệt kê các chi tiết đó.

=> Xem hướng dẫn giải

b. Để làm bài văn bản tả cảnh, em cần thực hiện những công việc gì? Bố cục của bài văn tả cảnh thường gồm mấy phần? Ghi lại những câu trả lời đó vào vở?

=> Xem hướng dẫn giải

C. Hoạt động luyện tập.

1. Tìm phép so sánh, xác định kiểu so sánh và chỉ ra tác dụng của chúng trong đoạn văn dưới đây:

Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây phải nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng, khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơm, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm.

=> Xem hướng dẫn giải

2. Chọn một trong số hai đề văn sau và chuẩn bị cho bài viết theo gợi ý.

Đề 1: Tả lại quang cảnh một dòng sông mà em có dịp quan sát.

Đề 2: Sân trường giờ ra chơi là một bức tranh sinh động. Em hãy miêu tả lại cảnh đó.

=> Xem hướng dẫn giải

D. Hoạt động vận dụng.

1. Chọn một trong số các đè sau để viết bài văn tả cảnh:

Đề 1: Tả hình ảnh cây đào hoặc cây mai ngày tết đến, xuân về.

Đề 2: Miêu tả hàng phượng vĩ và tiếng ve ngày hè.

Đề 3: Tả quang cảnh một hồ nước đẹp trong công viên.

Đề 4: Viết thư cho một người bạn ở xa tả lại khu phố hay thôn xóm bản làng em ở vào một ngày mùa đông lạnh giá.

=> Xem hướng dẫn giải

3. Có người nói: Cuộc đời luôn có nhiều ghềnh thác. Em hiểu câu nói đó như thế nào?

=> Xem hướng dẫn giải