Ôn tập phần tiếng việt

Ôn tập về tiếng việt sẽ chúng các bạn ôn tập lại những kiến thức đã học về khởi ngữ, các thành phần biệt lập,liên kết câu và liên kết đoạn văn, nghĩa tường minh và hàm ý. Tech 12h sẽ cùng các bạn tìm hiểu kiến thức trọng tâm và trả lời các câu hỏi trong bài. Mời các bạn tham khảo.

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

I- Khởi ngữ và các thành phần biệt lập

1. Đọc các đoạn trích dưới đây và xếp các từ ngữ in đậm vào bảng tổng kết về khởi ngữ và các thành phần biệt lập.

a) Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu hồ cho nó.

(Kim Lân, Làng)

b) Tim tôi cũng đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ.

c) Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh – những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy.

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

d) Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây, vất vả quá !

(Kim Lân, Làng)

BẢNG TỔNG KẾT KHỞI NGỮ VÀ CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP

Trả lời:

2. Viết một đoạn văn ngắn giới thiệu truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu, trong đó có ít nhất một câu chứa khởi ngữ, một câu chứa thành phần tình thái và một câu chứa thành phần phụ chú.

Truyện ngắn Bến quê (in trong tập truyện Bến quê xuất bản năm 1985) là một trong những tác phẩm tiêu biểu trong chặng đường sáng tác sau 1975 của Nguyễn Minh Châu. Viết thiên truyện này, nhà văn đã gửi gắm những suy ngẫm, trải nghiệm sâu sắc của mình về con người và cuộc đời. Với bút pháp miêu tả tâm lí tinh tế, nghệ thuật xây dựng hình ảnh giàu tính biểu tượng, tạo dựng tình huống độc đáo và lối trần thuật theo dòng tâm trạng nhân vật, chắc chắn tác phẩm sẽ còn đọng mãi trong lòng những người yêu vẻ đẹp văn chương, thích thú với những tìm tòi, thể nghiệm mới mẻ.

II- Liên kết câu và liên kết đoạn văn

1, Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong các đoạn trích dưới đây thể hiện phép liên kết nào

a) Ở rừng mùa này thường như thế. Mưa. Nhưng mưa đá. Lúc đầu tôi không biết. Nhưng rồi có tiếng lanh canh gõ trên nóc hang. Có cái gì vô cùng sắc xé không khí ra từng mảnh vụn. Gió. Và tồi thấy đau, ướt ở má.

(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)

b) Từ phòng bên kia một cô bé rất xinh mặc chiết áo may ô con trai và vẫn còn cầm thu thu một đoạn dây sau lưng chạy sang. Cô bé bên nhà hàng xóm đã quen với công việc này. Nó lễ phép hỏi Nhĩ : “Bác cần nằm xuống phải không ạ?”.

(Nguyễn Minh Châu, Bến quê)

c) Nhưng cái “com-pa” kia lấy làm bất bình lắm, tỏ vẻ khinh bỉ, cười kháy tôi như cười kháy một người Pháp không biết đến Nã Phá Luân, một người Mĩ không viết đến Hoa Thịnh Đốn vậy ! Rồi nói :

– Quên à ! Phải, bây giờ cao sang rồi thì để ý đâu đến bọn chúng tôi nữa !

Tôi hoảng hốt, đứng dậy nói :

– Đâu có phải thế ! Tôi…

(Lỗ Tấn, Cố hương)

Trả lời:

a) "Nhưng, Nhưng rồì, Và" thuộc biện pháp nối.

b) "cô bé - Cô bé" thuộc biện pháp lặp lại; Cô bé - nó thuộc biện pháp thế.

c) “bây giờ cao sang rồi thì để ý đâu đến bọn chúng tôi nữa!” - thế thuộc biện pháp thế.

2. Ghi kết quả phân tích ở bài tập trên vào bảng tổng kết theo mẫu dưới đây

BẢNG TỔNG KẾT VỀ CÁC PHÉP LIÊN KẾT ĐÃ HỌC

3. Nêu rõ sự liên kết về nội dung, về hình thức giữa các câu trong đoạn văn em viết về truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu

• Về nội dung: Mọi câu văn trong đoạn văn đều hướng tới chủ đề là giới thiệu truyện ngắn Bến quê của Nguyễn Minh Châu
• Về hình thức: Đoạn văn có sử dụng các phép liên kết
• Phép thể: Nguyễn Minh Châu - Nhà văn
• Phép nối: Và

III- Nghĩa tường minh và nghĩa hàm ý

Đọc truyện cười sau đây và cho biết người ăn mày muốn nói điều gì với người nhà giàu qua câu nói được in đậm ở cuối truyện.

CHIẾM HẾT CHỖ

Một người ăn mày hom hem, rách rưới, đến cửa nhà giàu xin ăn. Người nhà giàu không cho, lại còn mắng:

– Bước ngay! Rõ trông như người ở dưới địa ngục mới lên ấy!

Người ăn mày nghe nói, vội trả lời:

– Phải, tôi ở dưới địa ngục mới lên đấy!

Người nhà giàu nói:

– Đã xuống địa ngục, sao không ở hẳn dưới đấy, còn lên đây làm gì cho bẩn mắt?

Người ăn mày đáp:

– Thế không ở được nên mới phải lên. Ở dưới ấy các nhà giàu chiếm hết chỗ cả rồi!

(Theo Trương Chính – Phong Châu, Tiếng cười dân gian Việt Nam)

Trả lời:

Qua câu "ở dưới ấy các nhà giàu chiếm hết chỗ cả rồi", người ăn xin muốn nói : địa ngục là nơi dành cho bọn nhà giàu (bọn người chất đầy tội lỗi ở trần gian).

2. Tìm hàm ý của các câu in đậm dưới đây. Cho biết trong mỗi trường hợp hàm ý đã được tạo ra bằng cách cố định phương châm hội thoại nào.

a) Tuấn hỏi Nam:

– Cậu thấy đội bóng huyện mình chơi có hay không?

– Tớ thấy họ ăn mặc rất đẹp.

b) Lan hỏi Huệ:

– Huệ báo cho Nam, Tuấn và Chi
sáng mai đến trường chưa?

– Tớ báo cho Chi rồi. – Huệ đáp.

Trả lời:

a) Nam không muốn nói thẳng ý kiến chê của mình (để tránh mếch lòng bạn), do đó cố ý vi phạm phương châm cách thức (nói mơ hồ) và phần nào phương châm quan hệ (noi chệch đề tài).

b) Huệ muốn nói rằng ‘’’còn Nam và Tuấn mình vẫn chưa báo’’. Huệ cố ý vi phạm phương châm về lượng (nói thiếu), có lẽ để nhẹ đi phần chưa hoàn thành trách nhiệm của mình.