Quảng Trị - mảnh đất rực lửa

Vĩ tuyến 17 là khu phi quân sự, cũng là giới tuyến chia cắt hai miền Nam Bắc Việt Nam trong suốt 20 năm kháng chiến chống Mĩ ác liệt. Quảng Trị là tỉnh có khu phi quân sự ấy nên đây cũng là một trong những chiến trường rực lửa trong thời ki hào hùng ấy.

Quảng Trị là một tỉnh ven biển vùng Bắc Trung Bộ Việt Nam, hàng năm Quảng Trị nói riêng và các tỉnh ven biển miền Trung nói chung phải đón nhận hàng loạt những trận bão lớn nhỏ gây thiệt hại lớn về người và của. Chính vì thế mà cuộc sống của người dân nơi đây vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Thế nhưng, trải qua hai cuộc kháng chiến với bom đạn khốc liệt, những điều kiện thiên nhiên không thuận lợi, nhân dân Quảng Trị vẫn vươn lên, sống mạnh mẽ như những gì họ đã từng làm được trong quá khứ.

Nếu hỏi về Quảng Trị, người ta chắc sẽ nhắc ngay tới những trận đánh ác liệt, những giây phút sinh tử trên chiến trường ta và địch giành nhau từng tấc đất của Tổ quốc. Và quả thực, những địa danh gắn liền với những trang sử hào hùng của dân tộc. Đó là thành cổ Quảng Trị, khu thành có niên đại hàng trăm năm, và cũng từng phải hứng chịu tàn phá nặng nề của hàng vạn khối bom đạn khổng lồ trong chiến tranh. Thành hiện nay đã được tu sửa, thiết kế lại song vẫn giữ được kết cấu của thành như trong thời chiến với những bức tưởng thành phủ đầy rêu, cổng thành kiên cố, vững chắc và những dãy hành lang kéo dài đã ngả màu thời gian....

Cầu Hiền Lương và sông Bến Hải vừa là những địa danh đặc trưng của Quảng Trị, vừa là địa điểm quan trọng trong cuộc chiến chống thực dân Pháp của nhân dân ta. Sông Bến Hải là con sông bắt nguồn từ dãy Trường Sơn rồi đổ ra biển Cửa Tùng với chiều dài khoảng 100km. Sông Bến Hải gắn liền với mảnh đất Quảng Trị như người sông Hương khi nhắc đến Huế, sông Lam khi nhắc đến Nghệ An. Trong lịch sử, cây cầu Hiền Lương bắc qua sông Bến Hải, chia sông thành hai, cũng là giới tuyến quân sự tạm thời giữa ta và Pháp trong hiệp định Giơ-ne-vơ năm 1954.

Nằm trên đồi Bến Tắt, xã Vĩnh Trường, huyện Gio Linh, cách Đông Hà 38km về phía Bắc là nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn. Đây được xem là nghĩa trang lớn nhất cả nước với diện tích khoảng 106ha, chia làm 5 khu, khu trung tâm nằm trên ngọn đồi cao 32,4m với đài tưởng niệm bằng đá trắng và bốn khu mộ liệt sĩ được xếp theo tỉnh nằm trên năm quả đồi. Đặt chân tới đây, con người ta mới cảm nhận được hết sự hi sinh lớn lao và những gì ông cha ta đã đánh đổi để giữ vững non sông, đất nước này. Dẫu biết rằng những liệt sĩ nằm ở đây mới chỉ là một phần, nhưng tâm trạng con người ta cũng vẫn chùng xuống, hụt hẫng và mất mát. Phút chốc, không khí oai hùng, thiêng liêng và cả những bước chân rầm rập khí thế trên những chặng đường hành quân, những trận chiến khốc liệt để quyết tâm bảo vệ dến cùng tuyến đường mòn Hồ Chí Minh huyền thoại của những con người ấy hiện lên trong tâm trí của mỗi người, sống động, như đang được chứng kiến thực sự vậy.

Ngoài những địa danh lịch sử ấy, ở Quảng Trị cũng còn rất nhiều những địa danh khác lưu giữ dấu ấn của lịch sử như Khe Sanh, địa đạo Vịnh Mốc, đường mòn Hồ Chí Minh, Căn cứ Cồn Tiên, Dốc Miều, nghĩa trang liệt sĩ đường 9,...

Thế nhưng bên cạnh những địa danh thiêng liêng, hào hùng ấy, Quảng Trị cũng được biết đến với một vẻ trù phú và thơ mộng không hề kém cạnh những nơi khác. Quảng Trị có những bài biển đẹp, thơ mộng với bãi cát trắng mịn, trải dài nước trong xanh như Cửa Tùng, đảo Cồn Cỏ hay những phiên chợ mang đậm bản sắc và văn hóa đặc trưng của vùng như chợ phiên Cam Lộ.

Là một vùng đất ven biển nên những món đặc sản của Quảng Trị dường như cũng mang theo cả cái mặn mòi đặc trưng của biển cả. Không được thiên nhiên ưu đãi cũng chịu nhiều tổn thất trong chiến tranh nhưng nhờ những bàn tay khéo léo và sự sáng tạo, người Quảng Trị vẫn có những món ăn ngon mà ta không tìm thấy ở nơi khác. Đó là những món ăn vừa dân dã, giản dị lại vừa ngon lành, đầy sức hấp dẫn. Món bánh khoái (tương tự như bánh xèo của miền Nam) với nước chấm đặc dệt từ ruốc, gan và nạc heo xay nhuyễn với lạc, vừng giã nhỏ cùng tỏi, ớt tạo nên thứ hương vị cay, mặn, bùi, béo rất đặc biệt. Bánh bột lọc Mỹ Chánh, bánh ướt Phương Lang, bánh Tu Huýt là những món bánh được làm từ nguyên liệu quen thuộc nhưng lại bắt người ta phải nhớ đến hương vị, đến cái ngon lành của nó. Thịt trâu lá trơng nướng (một loại gia vị đặc biệt của Quảng Trị, có hương thơm, hơi cay) là một trong những món đặc sản nức tiếng ở vũng đất lửa Quảng Trị. Cái cay cay, thơm thơm của lá trơng kết hợp với miếng thịt trâu mềm mềm, ngọt thanh quả là sự kết hợp tuyệt vời. Chỉ cần nếm một miếng thôi cũng đủ để khiến người ta nao lòng mà nhớ thương mãi vùng đất Quảng Trị rồi.

Mảnh đất Quảng Trị cũng là nơi sinh ra rất nhiều những con người tài cho đất nước. Trong đó, phải kể đến cố Tổng Bí Thư Lê Duẩn, Phó thủ tướng Trần Hữu Dực, Đại tướng Quân đội Nhân dân Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đoàn Khuê,...Những người con ấy đã làm rạng danh mảnh đất quê hương bằng chính những đóng góp của mình cho sự phát triển của đất nước.

Người Quảng Trị sinh ra trong nghèo khó, lại không được thiên nhiên ưu ái, thêm vào đó là suốt thời kì chiến tranh bị tàn phá dữ dội bởi bom đạn của kẻ thù song người Quảng Trị vẫn cứng cỏi, kiên cường và vươn lên mạnh mẽ. Có lẽ chính hoàn cảnh sống khắc nghiệt đã biến sự kiên cường mạnh mẽ thành bản chất của con người Quảng Trị mất rồi. Để rồi, khi gặp và tiếp xúc với họ, ta thấy hình ảnh của những con người rắn rỏi, quyết đoán, mạnh mẽ đương đầu với khó khăn nhưng vẫn cứ lạc quan, yêu đời....