Soạn văn bài: Ngữ cảnh

1 Đánh giá

Ngữ cảnh có vai trò quan trọng cả với quá trình tạo lập và quá trình lĩnh hội lời nói .KhoaHoc xin tóm tắt những kiến thức cơ bản và hướng dẫn soạn văn chi tiết, dễ hiểu. Xin mời các bạn cùng tham khảo!

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

1. Khái niệm

Tìm hiểu câu nói "giờ muộn thê này mà họ chưa ra nhỉ"

Câu nói đó được nói ở đâu lúc nào? chị Tý người bán nước nói với những người bạn nghèo là chị em Liên, bác Siêu bán phở, gia đình bác xẩm
Câu nói được nói lúc nào? ở đâu? nói vào buổi tối, tại phố huyện trong lúc chờ khách
Họ trong câu nói chỉ ai? chỉ mấy người phu gạo, phu xe, mấy chú lính , người thầy Thừa
Chưa ra theo hướng từ đâu đến đâu? lúc chập tối thấy họ chưa ra theo hướng từ huyện ra phố, chị Tý đã cho là muộn điều này cho thấy sự khát khao mong đợi khách của chị Tý

Ghi nhớ: Ngữ cảnh là bối cảnh ngôn ngữ làm cơ sở cho việc sử dụng từ ngữ và tạo lập lời nói, đồng thời làm căn cứ để lĩnh hội thấu đáo lời nói

2. Các nhân tố của ngữ cảnh

Ngữ cảnh gồm: nhân vật giao tiếp, bối cảnh rộng và hẹp, thực hiện được đề cập đến, văn cảnh

3. vai trò của ngữ cảnh

Đối với người nói người viết: ngữ cảnh là cơ sở để dùng từ, đặt câu và kết hợp từ ngữ
Đối với người nghe, người đọc: ngữ cảnh là căn cứ để lĩnh hội câu văn, hiểu được nội dung ý nghĩa của văn bản, lời nói

B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI

Luyện tập

Bài tập 1: Trang 106 sgk ngữ văn 11

Căn cứ vào ngữ cảnh (hoàn cảnh sáng tác), hãy phân tích những chi tiết được miêu tả trong hai câu thơ sau:

Tiếng phong hạc phập phồng hơn mươi tháng, trông tin quan như trông trời hạn trông mưa; mùi tính chiên vấy vá đã ba năm, ghét hói mọi như nhà nông ghét cỏ.

Bữa thấy bòng bong che trắng lốp, muốn tới ăn gan; ngày xem ống khói chạy đen sì, muốn ra cắn cổ.

(Nguyễn Đình Chiểu, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc)

=> Xem hướng dẫn giải

Câu 2: Trang 106 sgk ngữ văn 11 tập 1

Xác định hiện thực được nói đến trong hai câu sau:

Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn

Trơ cái hồng nhan vớ nước non

(Hồ Xuân Hương- Tự tình)

=> Xem hướng dẫn giải

Câu 3: Trang 106 sgk ngữ văn 11 tập 1

Vận dụng hiểu biết về ngữ cảnh để lý giải những chi tiết cụ thể hình ảnh bà Tú trong bài thơ Thương Vợ của Tú Xương.

=> Xem hướng dẫn giải

Câu 4:Trang 106 sgk ngữ văn 11 tập 1

Đọc những câu thơ sau trong bài thơ Vịnh khoa thi Hương của Tú Xương và cho biết những yếu tố nào của ngữ cảnh đã chi phôi nội dung của những câu thơ đó

Nhà nước ba năm mở một khoa

Trường Nam thi lẫn với trường Hà

Lọng cắm rợp trời quan sứ đến

Váy lê quét đất mụ đầm ra.

=> Xem hướng dẫn giải

Câu 5: Trang 106 sgk ngữ văn 11 tập 1

Trên đường đi, hai người không quen biết gặp nhau một người hỏi: “Thưa bác, bác có đồng hồ không ạ?”. Trong ngữ cảnh đó, câu hỏi cần được hiểu như thế nào? nhằm mục đích gì?

=> Xem hướng dẫn giải