Giải bài 44 hóa 11: Andehit Xeton sgk trang 198

Giải hóa học lớp 11 tập 2, giải bài 44 Andehit - Xeton trang 196 sgk hóa học 11, để học tốt hóa học 11. Bài này sẽ giúp các em nắm vững được lý thuyết cũng như cách giải các bài tập của bài Luyện tập. Cách làm đầy đủ, chi tiết và rõ ràng.

Nội dung bài viết gồm 2 phần:

• Ôn tập lý thuyết
• Hướng dẫn giải bài tập sgk

A. LÝ THUYẾT

ANĐEHIT

I. Định nghĩa, phân loại, danh pháp

1. Định nghĩa

• Anđehit là HCHC mà phân tử có nhóm - CHO liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon hoặc nguyên tử hidro.

2. Phân loại

• Theo gốc: andehit no, không no, thơm
• Theo số nhóm –CHO: đơn chức và đa chức

3. Danh pháp

• Tên thay thế

Tên thay thế = Tên hiđrocacbon tương ứng + al

• Tên thường

Tên thường = Anđehit + Tên axit tương ứng

Tên axit (thay hậu tố ‘ic’ bằng ‘anđehit’)

II. Tính chất vật lí

• Chỉ có HCHO, CH₃CHO là chất khí và tan tốt trong nước ở điều kiện thường. Các anđehit còn lại đều là chất lỏng.
• Dung dịch HCHO 37% → 40% gọi là: Fomalin hay fomon.

IV. Tính chất hóa học

1. Phản ứng với hiđro

• Hidro cộng vào liên két C=O giống như công vào C=C

RCHO + H₂ → RCH₂OH (xúc tác Ni, t⁰)

Chú ý:

• Trong phản ứng của anđehit với H₂: Nếu gốc R có các liên kết pi thì H₂ cộng vào cả các liên kết pi đó.
• Phản ứng với H₂ chứng tỏ anđehit có tính oxi hóa.

2. Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn

• Phản ứng với AgNO₃/NH₃ (phản ứng tráng bạc)

RCHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O → RCOONH₄ + NH₄NO₃ + 2Ag↓

• Riêng HCHO có phản ứng:

HCHO + 4AgNO₃ + 6NH₃ + 2H₂O → (NH₄)₂CO₃ + 4NH₄NO₃ + 4Ag

• Andehit tác dụng với 1 số chất oxi hóa khác tạo thành axit

2RCHO + O₂ →(to,xt) 2RCOOH

V. Điều chế

1. Từ ancol

• Oxi hóa ancol bậc 1

RCH₂OH + CuO → RCHO + Cu + H_2­O (t⁰)

2. Từ hidrocacbon

• Điều chế andehit fomic trong công nghiệp

CH₄ + O₂ → HCHO + H₂O (xúc tác, t⁰

• Sản xuất andehit axetic

2CH₂=CH₂ + O₂ → 2 CH₃CHO (PdCl₂, CuCl₂)

V. Ứng dụng

• Fomandehit được dùng chủ yếu để sản xuất poliphenolfomandehit (làm chất dẻo), dùng trong tổng hợp phẩm nhuộm, dược phẩm, hương liệu…
• Dung dịch 37 - 40% của fomandehit trong nước gọi là fomon hay fomalin dùng để ngâm xác động vật, thuộc da, tẩy uế, diệt trùng...
• Axetandehit được dùng chủ yếu để sản xuất axit axetic.

XETON

I. Định nghĩa

• Xeton là HCHC mà phân tử có nhóm chức -C(=O)- liên kết trực tiếp với 2 nguyên tử C.

• CTTQ của xeton đơn chức có dạng: R - CO - R’

II. Tính chất hóa học

• Phản ứng với H₂/Ni, t⁰ tạo ancol bậc II:

R-CO-R’ + H₂ → R-CHOH-R’

• Xeton không có phản ứng tráng gương, không phản ứng với Cu(OH)₂ ở nhiệt độ cao, không làm mất màu dung dịch Brom như anđehit.

IV. Điều chế

1. Từ ancol

• Cho ancol bậc II + CuO đun nóng:

R-CH(OH)-R’ + CuO → R-CO-R’ + Cu + H₂O

2. Từ Hidrocacbon

Oxi hóa cumen (C₆H₅CH(CH₃)₂) để sản xuất axeton.

V. Ứng dụng

• Axeton được dùng làm dung môi trong sản xuất nhiều hóa chất.
• Axeton còn là chất đầu để tổng hợp nhiều chất hữu cơ quan trọng khác.